Redactie We kennen filters natuurlijk uit de nabewerking, waarbij je heel eenvoudig een laagje met effecten over je foto smeert. Filters gebruiken tijdens het fotograferen, zorgt echter voor minder kwaliteitsverlies en een bewustere keuze voor een bepaald effect. Welke filters zijn er en hoe kan je er het beste mee werken? We leggen het aan je uit!
Wil je meer leren over fotografie en ook prachtige foto’s leren maken? Bekijk dan onze Basiscursus Fotografie
Wil je specifiek filters gaan gebruiken voor je landschapsfotografie? In dit artikel legt Jos Ouwerkerk je alles uit over de belangrijkste filters.
ND-filters en verloopfilters gebruiken
Het meest herkenbare voorbeeld van een nuttig filter is het ND-filter. Het blokkeert, afhankelijk van de dichtheid van het filter, een flinke hoeveelheid van het beschikbare licht. Je kan het een beetje vergelijken met een soort zonnebril; maar dan zonder de blauwige of oranje gloed van het glas. Het filter geeft je tijdens het fotograferen een aantal verschillende creatieve mogelijkheden. Zo kan je nu veel langere sluitertijden gebruiken, zonder dat er overbelichting ontstaat. Waar je normaal bijvoorbeeld in 1/10e seconde een goed-belichte-foto kan maken, heb je nu, afhankelijk van het filtertype, misschien wel 10 seconden nodig. ND-filters worden daarom vaak gebruikt bij daglichtsitutaties, waarbij men de beweging wil laten vervagen. Stromend water is dan ook het meest gefotografeerde onderwerp met dit type filter. Het gebruik van het filter zorgt hier voor een enorme rust in je beeld.
Naast de langere sluitertijden, zijn ND-filters ook geschikt om met een open diafragma te fotograferen bij fel zonlicht. Omdat veel daglicht wordt tegengehouden, kan de diafragmawaarde verder omlaag waardoor er een kleinere scherptediepte ontstaat. Er zijn filters met een vaste optische dichtheid, maar er zijn ook variabele ND-filters verkrijgbaar, waarbij je handmatig kan aanpassen hoeveel stops licht er geblokkeerd moeten worden. Daarnaast zijn er ook filters waarbij boven en onderkant wisselende dichtheden hebben. Dit noemen we grijsverloopfilters Hiermee kan je een felle lucht eenvoudig compenseren, waardoor een relatief donkere ondergrond er minder sterk bij afsteekt.
Polarisatiefilters gebruiken
Polarisatiefilters hebben net als de ND filters ook verschillende effecten op je beeld. Het meest gebruikte effect is waarschijnlijk wel het benadrukken of verminderen van reflecties. Door aan het filter te draaien kan je licht dat gereflecteerd wordt (en dus vanuit een andere hoek op het filter valt) blokkeren. Dit zorgt ervoor dat oppervlakten, zoals glas en water, van een glimmende laag weer helemaal doorzichtig worden. Je kan er dus doorheen kijken, zonder hinderlijke schittering! Je kan het filter ook zo draaien zodat het juist in een soort spiegel veranderd. Dat creĆ«ert vaak mooie reflecties die perfect zijn voor symmetrische foto’s.
Naast de invloed op reflecties is een polarisatiefilter ook van grote invloed op de verzadiging van je kleuren. Vooral bij landschapsfotografie komt het filter goed tot zijn recht. Wolken steken sterker af tegen een strakblauwe lucht en het groen of de herfstkleuren in een landschap komen veel meer tot uitdrukking. Natuurlijk kan je die verzadiging altijd nastreven in je nabewerking, maar het werkt veel prettiger om het daadwerkelijk voor je ogen te zien gebeuren als je de foto maakt.
Infraroodfilters
In tegenstelling tot de eerder genoemde filters, zit het infraroodfilter in de meeste gevallen al in je camera. Het blokkeert het infrarode licht, zodat er minder verstoring optreedt in je foto’s. Sommige fotografen kiezen ervoor om het filter er (heel erg voorzichtig!) uit te halen en vervolgens een filter voor het objectief te zetten dat alleen infraroodlicht doorlaat en al het overige zichtbare licht blokkeert. De foto’s die je dan krijgt zijn heel erg abstract. Planten en bladeren reflecteren bijvoorbeeld veel infrarood, waardoor deze door het filter lichter worden weergegeven. Je krijgt een soort sneeuwachtig effect. Omdat het hier om enorm kleine hoeveelheden licht gaat, zal je in alle gevallen vanaf een statief moeten werken en lange sluitertijden moeten gebruiken.
Ook in je nabewerking heb je allerlei soorten filters. Je leest erover in deze fotodokter!
