Redactie 
Naast het feit dat je zelfs nu nog je geheugenkaartjes vol kan schieten – helemaal wanneer je RAW foto’s dik tegen de 50MB per stuk zijn – moet je na een lange dag fotograferen nog duizend foto’s doorspitten om de pareltjes er tussen uit te zoeken. En dan ben je vervolgens je foto’s aan het bekijken en valt het je op dat je bijvoorbeeld wel erg veel portretten hebt gefotografeerd en foto’s mist die de sfeer van de dag goed uitbeelden. Daar moet toch een handigheidje voor zijn zou je denken?
Het internet staat bomvol met tips, handleidingen en YouTube filmpjes die je helpen onthouden wat voor soort foto’s je moet maken op welke gelegenheid. Zo zijn er complete draaiboeken te vinden voor bruiloften, tips voor straatfotografie en zelfs lijsten met locaties die je niet mag vergeten op je vakantie. Maar zijn deze lijsten nou puur een opsomming van de momenten of locaties, of is er ook nog een bepaalde achterliggende theorie toe te passen?
Check, check, Dubbel check!
Mijn eerste ervaring met lijstjes was dat ze je in de goede richting helpen, maar dat je toch nog passief je checklist aan het afwerken bent. Bij mij viel het kwartje toen ik een aantal jaar geleden minder plezier kreeg in het fotograferen van grotere evenementen. Het voelde alsof ik op een soort automatisch piloot stond en naar de geijkte beelden en momenten aan het zoeken was. En dat in combinatie met mijn perfectionisme en dwangmatig lijstjes afwerken. #RecipeForDisaster! En dat was terug te zien in mijn foto’s, de spontaniteit was er vanaf.
Het roer moest compleet om, dus heb ik even afstand moeten nemen van de grotere opdrachten en ben ik terug gegaan naar de basis. Waar ligt mijn passie in fotografie? Voor mij was en is dat het vastleggen van een moment, belevenis of locatie in een reeks beelden. Een soort verslaglegging met je camera. Een verhaal vertellen met foto’s of hele korte video’s.
Reportagefotografie
Terugkijkend op de periode waarin ik minder mijn ei kwijt kon in fotografie zag ik dat de fotoreeksen nauwelijks een verhaal vertelde. Het was een opsomming van beelden vol cliché herhalingen. De techniek had ik wel onder controle, dus met de losse foto’s was ik echt tevreden, maar het geheel?! Blegh!
Met mijn verloren passie in het achterhoofd ben ik wat gerichter gaan zoeken in de literatuur en kwam ik uiteindelijk uit op journalistieke fotografie of reportagefotografie. Mijn spreekwoordelijke redding is uiteindelijk de reportagemethode bekend onder de naam “de LIFE formule” geweest. Onbewust fotografeerde ik al op een manier die er veel van weg had, maar om het daadwerkelijk uitgelegd te zien heeft mij enorm geholpen.
Ook de LIFE formule is een soort van checklist met punten die je klakkeloos af zou kunnen lopen, maar dan veel abstracter en biedt het je een fundamentele basis. Wanneer je dit onder de knie hebt kun je het overal toepassen en wordt het een gewoonte, een soort tweede natuur. Gevarieerd fotograferen, filmen en zelfs het samenstellen van een collage, fotoalbum of video wordt een stuk eenvoudiger. Voor mij is het een soort automatisme geworden, waar ik jullie graag meer over wil vertellen.
De LIFE-formule
De LIFE formule is ooit in het leven geroepen door het beroemde gelijknamige Amerikaanse tijdschrift LIFE MAGAZINE. De redacteuren eisten van hun fotojournalisten dat zij tenminste acht verschillende type foto’s aanleverde van het item voor in het magazine. Op deze manier streefde ze naar een uniform en gevarieerd beeld waarmee het artikel vorm gegeven kon worden.
Op de lijst (ja je leest het goed.. de lijst!) stond een opsomming van de acht verschillende soorten foto’s die ervoor moesten zorgen dat er een gevarieerd en volledig beeld werd gevormd van het item dat werd gefotografeerd.
Tom Doms
Tom is een (bijna niet in een Nederlands jasje te gieten, dus vandaar maar in het Engels) Event & Brand photographer met een creatieve blik en een enorme baard! Hij fotografeert onder andere voor Red Bull, ID&T, Adidas, ADE en ga zo maar door. Geregeld kom ik Tom tegen tijdens opdrachten en ben groot fan van zijn werk. Daarom heb ik de samenwerking met hem opgezocht om jullie de LIFE Formule te laten zien aan hand van zijn festivalfotografie. Vooraf heb ik hem kort uitgelegd wat de LIFE Formule inhield en gevraagd dit principe toe te passen tijdens een van zijn geweldige opdrachten en zijn ervaring te delen.
Tom over zijn ervaring met de LIFE-formule
Tom over zijn ervaring met de LIFE-formule “De LIFE Formule bleek voor mij een hele prettige manier van werken te zijn, dit omdat ik graag gestructureerd te werk ga (en ook nog wel eens iets vergeet). Het heeft met geholpen bij het aftikken van verschillende shots, die samen de totale reportage maken die ik in mijn hoofd had. Niet alleen voor de overall van mijn reportage, maar ook voor één item in mijn reportage heb ik de LIFE Formule toegepast. Denk bijvoorbeeld aan een stage. Ik tackelde binnen korte tijd alle facetten en bleef niet te lang op de artiest of een overzicht focussen. Het zorgde ervoor dat ik effectiever werkte tijdens een opdracht.” “Ook gebruik ik de LIFE Formule om na het editen het verhaal in de juiste volgorde te zetten, zodat de kijker zowel chronologisch als gevarieerd wordt meegenomen in het verloop van het festival. Ideaal dus!”.
[01] Introductory / overall
De introductie- of overzichtsfoto wordt vaak als de inleiding gebruikt van de fotoreportage en geeft een idee van de plaats of letterlijk een beeld van waar het verhaal zich afspeelt. Dit je bereiken met het maken van wijde foto van de omgeving, maar het idee van de omgeving kan ook worden uitgebeeld in een serie van detailfoto’s.
Neem als voorbeeld de natuurfilm “De Nieuwe Wildernis”, daar wisselen ze de fantastische omgevingsopnames ook af met karakteristieke detailshots van bijvoorbeeld wuivende rietkragen of een mistlaag boven het water…
[02] Medium
Zoals te verwachten ligt dit type foto ergens tussen een overall foto en een detailfoto. Je “zoomt” zeg maar iets verder in op het verhaal, maar nog niet te ver! Een medium shot laat een gedeelte zien van de omgeving in combinatie met het onderwerp. In de foto’s van Tom is het de combinatie van bezoekers met een beperkt gedeelte van het evenement.
[03] Interaction
Met een interactiefoto laat je zien wat er gebeurt in je reportage. Ontroerende en dramatische beelden van de interactie tussen mensen onderling, of mensen met de omgeving. Ga op zoek naar momenten en gebaren die de emotie achter deze interactie versterken.
Sprekende voorbeelden tijdens een bruiloft zijn bijvoorbeeld geëmotioneerde ouders, de vriendinnen van de bruid die toekijken tijdens de visagie, de ontmoeting van het bruidspaar en uiteraard het JA woord en de ringen.
[04] Portrait
Dit zijn meestal de foto’s van de hoofdrolspelers in jouw reportage. Tom laat bijvoorbeeld excentrieke mensen of acts zien. Vergeet bij het maken van portretten niet om slim gebruik te maken van de omgeving, de voorgrond en achtergrond. Dit ondersteunt het verhaal. Omgevingsportretten, waar de persoon op het moment zelf wordt vastgelegd, zijn erg krachtig, maar ook een serie met geposeerde portretfoto’s kunnen eenzelfde effect hebben. Zo maakte ik ooit een serie “Faces of Solar Festival”, waarbij ik ruim tachtig sprekende portretten heb vastgelegd.
[05] Close-up / detail
In plaats van het grote geheel belicht je hier het verhaal met minimale details. Dit kan je bereiken met abstracte beelden die mogelijk anders over het hoofd gezien kunnen worden. Zoals gezegd werkt een serie van detailfoto’s erg goed als overzichtsfoto.
Tijdens een bruiloft zijn dit bijvoorbeeld foto’s van het bruidsboeket, de manchetknopen, de ringen, de bruidstaart, etc. En denk bij een opening van een winkel aan de schaar en het lint, de champagne, de eerste steen, etc.
[06] Sequence
Sequentie foto’s geven een gevoel van tijd en actie aan je fotoreportage. Denk aan voor- en na foto’s of een serie foto’s met een begin, midden en eind. Een andere invalshoek die veel terug te vinden is in de literatuur is om een serie foto’s te maken waarbij een detail, actie of ander onderwerp steeds terug komt in de foto.
Bij straatfotografie kan je bijvoorbeeld denken aan een serie van straatartiesten, lantaarnpalen of zwerfvuil.
[07] Clincher
De spreekwoordelijke kers op de taart is een foto die de serie en daarmee het verhaal/reportage afsluit. Dit kan in de vorm van een detail, maar ook de andere typefoto’s zijn hiervoor goed te gebruiken.
[08] Signature
De iconische en vaak de meest krachtige foto van de serie. Een foto die zowel het verhaal vertelt en ook de kijker prikkelt en nieuwsgierig maakt naar de overige foto’s van de serie. Het is de uiteindelijke coverfoto, de foto die bezoekers moet trekken op de website, of die ene foto die aan de muur komt te hangen. Uiteraard zal iedereen proberen om alleen maar signature shots te maken, maar uiteindelijk zal er echt een boven alles uitstijgen.
Conclusie
Het mooie aan het gebruiken van de LIFE formule is dat het je erg veel houvast geeft tijdens het fotograferen, zonder je daarbij te belemmeren in je creativiteit. De eerste paar keren is het even wennen, maar zodra je de slag te pakken hebt wordt het al snel automatisme en zal je merken dat je veel gevarieerder gaat fotograferen.
Even voor alle duidelijkheid… Het is natuurlijk niet de bedoeling dat je maar 8 foto’s maakt! Het gaat om de diversiteit aan foto’s in je reportage. Uiteraard kan het voorkomen dat je van het ene type foto er meer hebt dan de ander, maar naarmate je meer ervaring opdoet zal dit geleidelijk aan goed komen.
Wanneer je je serie foto’s hebt uitgezocht op basis van de LIFE formule zal er een mooi gevarieerd beeld worden weergegeven van het evenement/onderwerp waar je foto’s van heb gemaakt. Zo voorkom je bijvoorbeeld ellenlange duffe vakantiefotopresentaties. Zoals eerder gezegd werkt dit niet alleen bij fotografie, maar ook bij het filmen biedt dit enorm veel houvast.
