Altijd al willen weten hoe je een zachte huid creëert in Photoshop zonder dat ‘barbie’ effect? Sander Rijnders legt in deze blog skin toning uit met de techniek Frequency Separation uit.
Wil je alles leren over Photoshop voor de mooiste bewerkingen? Bekijk dan onze Cursus Photoshop
Ik wil dit keer een techniek bespreken die we Frequency Separation noemen. Een mooie fancy naam met vooral ook een hoog “wat is dat dan weer?” gehalte als reactie.
Wat is Frequency Separation?
Frequency Separation (FS) is een Photoshop techniek die door fotografen veelal in de modelfotografie gebuikt wordt als skin toning. De mensen die bekend zijn met skin toning zijn waarschijnlijk ook bekend met tal van plug-ins die dit werk makkelijk en vooral zonder al te veel inspanning kunnen doen. En begrijp me niet verkeerd, sommige plug-ins werken best aardig maar hoe vaak zien we niet dat mensen helemaal doorslaan in de skin toning en de huid zo zacht maken dat alle textuur verdwijnt en we het bekende plastic (barbie) effect krijgen ? Met FS kun je skin toning toepassen en toch de textuur behouden. En het mooiste is… je hebt alles zelf in de hand.
FS bestaat al een paar jaar en ik heb het vaker op sites zien staan onder de noemer “het geheim van de professionele fotograaf” of “zo retoucheren de echte professionals”. Leuk en aardig natuurlijk maar de laatste tijd zie je FS steeds meer opduiken en steeds meer mensen maken gebruik van deze techniek.
En waarom het werd bestempeld als het “geheim der fotografen”… ik weet het niet want FS heeft twee enorme pluspunten:
1. Het werkt. Het is gewoon een ontzettend goede techniek en
2. Het is ook nog eens eenvoudig om het te gebruiken
Ik werk er al een tijd mee en het is een vast onderdeel in mijn workflow.
Hoe werkt het?
De gedachte achter FS is dat je een gemaakte foto (bv een portret) opdeelt in 2 lagen. Eén laag wordt een zogenaamde Low-Frequency laag waar hoofdzakelijk de kleuren en de toning zichtbaar zijn en een tweede laag wordt een High-Frequency laag waar alleen de textuur van de huid zichtbaar is. Door deze lagen afzonderlijk te bewerken kun je op een hele mooie en subtiele manier skin toning toepassen.

Om de techniek uit te leggen maak ik gebruik van een portretfoto van Inge, een jongedame waar ik al vaker mee heb geshoot. De visagie is gedaan door Angela IJpelaar.
Stap voor stap zal ik aan de hand van screenshots uitleggen hoe je FS toe kunt passen op je eigen foto’s. Adobe Photoshop is een vereiste hiervoor. Ben je niet in het bezit van Photoshop en wil je deze techniek toch proberen zonder de dure aanschaf van Photoshop? Dan heb je de mogelijkheid om een trial versie te downloaden van de Adobe site die 30 dagen te gebruiken is of je kunt een volledige (maar oudere) versie gratis downloaden.
Ik zal elke stap behandelen. De meer ervaren retoucheerder zal al bekend zijn met sommige handelingen en wat sneller over de tekst heen lezen. Maar ook als je dit nog nooit eerder hebt gedaan… Geen zorgen, elke stap zal ik uitleggen zodat iedereen het kan proberen.
Even een korte opmerking. Zoals je ziet werk ik met de Engelstalige versie van Photoshop. Ik zal mijn best doen om alle handelingen zo goed als mogelijk te vertalen naar het Nederlands. Mocht dit niet helemaal kloppen dan alvast mijn excuses hiervoor.
Aan de slag!
![]() | Openen de foto in Photoshop. In je lagenpallet zie je de foto als een enkele laag weergegeven, de Background (achtergrond). We gaan 2 nieuwe lagen maken van de foto. Een laag dupliceren doe je door de oorspronkelijke laag te slepen naar het “nieuw laag” icoontje, of door de toetsencombinatie “Ctrl+J” te gebruiken. |
![]() | We gaan de 2 lagen een naam geven. Dubbelklik op de naam en je ziet dat je de naam kunt veranderen. De onderste laag noemen we Low-Frequency en de bovenste laag noemen we High-Frequency. Het is natuurlijk niet verplicht om lagen te hernoemen maar ik kan je wel het advies geven om het te doen bij al je handelingen. In het begin is het even wennen maar achteraf zul je blij zijn dat je het hebt gedaan omdat je zo makkelijk lagen terug kunt vinden en de handelingen die je er op hebt uitgevoerd. |
![]() | Zet de High-Frequency laag uit door op het oog voor de laag te klikken en selecteer daarna de Low-Frequency laag door er 1 keer op te klikken. |

Klik nu boven in het menu op Filter -> Vervagen -> Gaussiaans vervagen. Je krijgt nu een pop-up scherm te zien waar je met behulp van een schuifbalk de foto kunt vervagen. Dit is even een belangrijk stukje. Je moet de foto gaan vervagen tot een punt waar je wel nog herkenning ziet maar geen detail (in dit geval in de huid) meer ziet. Ga hier niet te ver in door. Het is niet erg als het de eerste keer niet lukt, probeer het dan gewoon opnieuw. In het overall screenshot zal het misschien niet helemaal duidelijk zijn, maar door in te zoomen zul je wel degelijk zien dat het beeld mooi egaal is vervaagd.
Zet de High-Frequency laag weer aan door op het oog te klikken en selecteer de laag ook door er weer 1 keer op te klikken.
8-bit of 16-bit
Hierna volgt een belangrijke stap. We gaan de High-Frequency laag omzetten in een laag die alleen de textuur weergeeft. En hier moet je goed opletten welke omzetting je gebruikt. Bij fotobewerking kunnen we namelijk in een 8-bit of in een 16-bit omgeving werken. En de instellingen bij het omzetten van de High-Frequency laag zijn verschillend voor een 8-bit en 16-bit werkomgeving. De hele theorie achter 8-bit, 16-bit en de verschillen zal ik jullie voor nu besparen (wellicht interessant om dit in een ander artikel te beschrijven) maar in Photoshop kun je makkelijk zien of je foto 8-bit of 16-bit is. Onderin de werkbalk kun je verschillende soorten informatie opvragen. Een van de mogelijkheden is het “document profiel”. Als je deze selecteert kun je zien of je in een 8-bit of in een 16-bit omgeving werkt.

Waarom is het belangrijk om te weten in welke omgeving je werkt? Het omzetten van deze laag is verschillend voor een 8-bit en een 16-bit werkomgeving.
8-bit versie

In het menu klik je op Afbeelding -> Afbeelding toepassen. Je krijgt een pop-up te zien. In het screenshot zie je de settings die je moet gebruiken. Belangrijk is dat je de laag Low-Frequency selecteert. Vanuit die laag gaan we de details halen en in een aparte laag zetten. Invert zetten we niet aan. De blending mode zetten we op substract en de opacity op 100%. Scale is 2 en de offset is 128. Als je me vraagt waar deze waardes vandaan komen… dat antwoord moet ik je schuldig blijven. Er zullen vast studies zijn gedaan naar deze waardes maar uiteindelijk werken ze gewoon. Preserve Transparancy en Mask vinken we ook niet aan. Als je dat doet zul je een grijs beeld zien met een duidelijk zichbare textuur. Klik op OK en de laag is nu bijna klaar.

Het eerste deel blijft gelijk. Vanuit het menu ga je wederom naar Afbeelding -> Afbeelding toepassen. Alleen gebruik je nu een andere setting. We halen de textuur nog altijd uit de Low-Frequency laag. Maar in plaats van substract kiezen we voor Add als blending mode. Invert zetten we nu wel aan. Opactity blijft staan op 100% en de scale blijft ook 2. De offset zetten we echter op 0. En net als in de 8-bit omgeving vinken we de Preserve Transparancy en Mask niet aan. Klik ook nu op OK en je ziet een grijze laag met enkel de textuur.

Je kunt je wel voorstellen dat we met deze laag niet veel kunnen. Om toch een normaal beeld te krijgen, maar de textuur te behouden gaan we de laagstijl aanpassen. In de laagopties kiezen we voor de modus Lineair Licht. Je zult zien dat de afbeelding er nu weer normaal uitziet. Het is nog altijd enkel de textuur die in de laag zit, alleen door de modus op Lineair Licht te zetten wordt de weergave weer zoals we het gewend zijn.

De afbeelding is nu opgesplitst in 2 lagen, Low-Frequency en High-Frequency. Om nu het overzicht te behouden gaan we deze 2 lagen in een map plaatsen zodat we er makkelijker mee kunnen werken. Door de Ctrl-toets in te drukken en beide lagen aan te klikken kun je ze beide selecteren. Vervolgens sleep je de lagen naar het map-icoontje en ze komen netjes in een map te staan.
Dubbelklik op de naam van de map en je ziet dat die kunt veranderen. Noem het mapje Frequency Separation om het overzicht te houden. De afbeelding is klaar, de 2 lagen die we nodig hebben zijn gemaakt en het zit netjes in een mapje. Klaar om aan de slag te gaan.
Skin toning: de huidtint egaal maken

Je gaat nu kijken welke delen van de afbeelding je wilt aanpassen. We gaan de huid nu egaler maken door de highlights te selecteren. Als je niet bekend bent met de highlights, dit zijn de lichtere stukken op de huid, bijvoorbeeld door een glans of een ietwat hardere reflectie.
Ik gebruik hiervoor altijd de lasso tool waarbij je uit de vrije hand de selectie kunt maken. Twee dingen zijn hier belangrijk:
1. Je werkt vanuit de Low-Frequency laag. Dit is de laag die we dus selecteren.
2. Belangrijk is ook dat we gaan werken met de doezelaar (feather). De doezelaar zorgt ervoor dat je een stuk “overlapping” krijgt in je selectie (die je met de lasso tool maakt) waardoor het effect mooi en egaal wordt verdeeld. Doe je dit niet, dan krijg je een harde “rand” te zien. Afhankelijk van de selectie zit ik met de doezelaar waarde tussen de 15 en 35 pixels. Oefening baart kunst dus probeer het gewoon uit.

In deze afbeelding ga ik beginnen met de wat grotere vlakken. De doezelaar staat op 35, ik heb de Low-Frequency laag geselecteerd en ik maak een mooie selectie op het highlights op het voorhoofd.

Vanuit het menu klik ik op Filter -> Vervagen -> Gaussiaans vervagen. In pop-up die je krijgt ga je de schuifbalk naar rechts verschuiven. Je zult zien dat je selectie een lelijke donkere vlek wordt. Ieks! Nu ga je langzaam de schuifbalk naar links verschuiven en je zult zien dat de selectie weer iets lichter wordt. Doe dit net zo lang tot de selectie 1 wordt met de rest. Klik op OK en voilà. De eerste stap naar een meer egale huidtint is gezet.
Selecteer zo ook andere delen van het gezicht en bewerk ze op de dezelfde manier om alles een mooie egale tint te geven. Het is trouwens niet de bedoeling dat alles een gelijke tint krijgt. Sommige highlights zullen altijd wat lichter blijven. Zo hou je het allemaal realistisch en voorkom je het “barbie” effect.

Let wel even op. Als je de doezelaar op 35 laat staan en je selectie is te klein, dan krijg je een melding dat je de selectie niet kunt maken. Dat komt omdat de overlappende pixels groter zijn dan je selectie. Geef de doezelaar dan een lagere waarde, bv 15 of 20.
Ook zal je zien dat de textuur van de huid behouden blijft omdat je in de Low-Frequency laag werkt. De High-Frequency laag, de laag die de textuur bevat raak je met deze handeling niet aan.

Handige tip: Als je makkelijk door een foto heen wilt “lopen” terwijl je bent ingezoomd, dan druk je de spatiebalk in. Je zult zien dat de cursor in een handje veranderd. Door de muisklik in te houden kun je door het bewegen van de muis de foto verplaatsen op je scherm. Op die manier kun je makkelijk, zonder steeds uit en terug in te zoomen, door de foto lopen en sneller alle plekjes weg werken.
Skin toning: de hardnekkige plekjes wegwerken
Nu we de huidtint mooi egaal hebben is het tijd om die hardnekkige plekjes weg te werken. Want hoe mooi een model ook is, iedereen heeft wel van die plekjes die we liever niet op een foto willen laten zien. Hier gaan we de textuur aanpassen en daarom gaan we ook in de High-Frequency laag werken.

Je selecteert de High-Frequency laag. Als retoucheertool kies je voor het retoucheer- penseel. Vervolgens zoom je in op het stukje dat je aan wilt passen. Druk de Alt-toets in en klik op een egaal stukje huid in de buurt van het plekje dat je weg wilt werken. Ga nu met cursor op dat plekje staan, klik (en hou de klik ingedrukt) en poets het plekje weg. In de afbeelding hiernaast is 1. het retoucheer-penseel waarbij de oneffenheden worden vervangen door de selectie die je hebt gemaakt in 2 (via de alt toets die je hebt ingedrukt). Op deze manier ga je alle hardnekkige plekjes af en kun je ze mooi wegpoetsen.[/img]
Heb je alle plekjes weggepoetst en is de huidtint mooi egaal aangepast?
Proficiat! Dan heb je zojuist de techniek Frequency Separation goed toegepast!
Je zult zien dat je als eindresultaat een mooie egale huid hebt gekregen waarbij de textuur behouden is. Door de Frequency Separation map aan en uit te zetten (door op het oog icoontje te klikken) kun je eenvoudig de voor en na resultaten zien.
Voor:

Na:

De eerste keer zal het zeker een beetje aftasten zijn en voor sommige handelingen heb je misschien meer tijd nodig. Maar zoals met alles, oefening baart kunst en ik ben er van overtuigd dat deze techniek straks een vast onderdeel van je workflow zal worden!
Sander Rijnders

Mijn naam is Sander Rijnders, fotograaf en gevestigd in Venlo, het altijd pittoreske zuiden des lands. Ik hou me voornamelijk bezig met modelfotografie waarbij ik foto’s graag een eigen verhaal wil laten vertellen. In mijn stijl zoek ik geregeld de grens op en fotografeer ik graag “out of the box”. Ik werk op nationaal en internationaal gebied en zowel vanuit mijn studio als op locatie. Daarnaast verzorg ik ook verschillende fotografie workshops. Meer informatie en meer van mijn werk is te zien op mijn site, www.focasa.nl.