Redactie
22 mei 2020, 08:59
Sommige fotografen proberen de dynamische beperkingen van camera’s op een creatieve manier op te lossen: door bewust langer of korter te belichten. Hierin zijn twee kampen ontstaan: fotografen die beweren dat je beter langer kunt belichten en fotografen die juist bij het tegenovergestelde zweren.
Exposure to the right
De bekendste en wellicht meest gebruikte techniek om de problemen met ruis aan te pakken, heet ‘Expose to the right’ (ETTR). Waarom het ‘belichten op rechts’ heet? Bij ETTR zorg je ervoor dat de informatie in het histogram zo veel mogelijk aan de rechterkant van het histogram te vinden is.
Door de opname langer te belichten, verschuift het histogram naar rechts. Het beeld wordt dan weliswaar lichter, maar het resultaat is ook dat een belangrijk deel van de opname kan worden vastgelegd in meer helderheidswaarden. Het histogram zou er dan ongeveer zo uit kunnen zien als in de afbeelding.
Je ziet dat er aan de rechterkant veel meer helderheidswaarden vastgelegd kunnen worden, waardoor je meer details kunt onderscheiden.
Hoe maak je zo’n ETTR-opname? In feite is het redelijk eenvoudig. Je maakt de lichtst mogelijke opname waarbij de hooglichten nog niet uitbijten. Hulpmiddelen zijn het histogram en de knipperende waarschuwingen voor uitgebeten hooglichten op het camerascherm.
De histogrammen van de twee technieken.
Nadelen aan ETTR
Nu denk je misschien: ETTR is gaaf, dat ga ik vanaf nu altijd toepassen… Maar bedenk eerst dat er een paar zaken zijn om rekening mee te houden:
- Het werkt alleen maar als je in raw fotografeert. Dit omdat je bij het werken in jpg al te veel informatie weggooit.
- Elke foto moet je in de nabewerking weer donkerder maken.
- De sluitertijd verlengen kan bij bewegende onderwerpen soms een nadeel zijn.
- Voor ETTR heb je in het veld meer tijd nodig dan voor een ‘normale’ opname. Je moet immers zelf de optimale sluitertijd bepalen.
- Als je te ver naar rechts doorschiet, worden de lichte delen van de foto mogelijk té licht: ze bijten uit.
Ondanks dat deze foto weer donkerder is gemaakt, zijn de details in de zon niet terug te halen.
Exposure to the left
Er is een andere stroming die het tegenovergestelde van ETTR beweert: je moet juist korter belichten. Het zal geen verrassing zijn dat deze techniek ‘Expose to the left’ (ETTL) heet. Hierbij doe je het tegenovergestelde van ETTR: je laat het histogram zo veel mogelijk naar links schuiven.
Het belangrijkste voordeel van ETTL heeft te maken met de hooglichten. Met ETTL heb je veel minder kans op uitgebeten hooglichten. Doordat je korter belicht, bouw je een veiligheidsmarge in voor de hooglichten. Die veiligheidsmarge is handig omdat je op het camerascherm moeilijk kunt beoordelen of de lichte delen uitgebeten zijn. Zelfs met hulp van het histogram of knipperlichten die overbelichting aangeven, kan dit lastig zijn.
Daarnaast is er nog het voordeel van de kortere sluitertijden. Omdat je links gaat belichten, krijg je kortere sluitertijden: vaak meer dan twee stops korter dan bij een ETTR-opname.
Het nadeel van ETTL
Het allergrootste nadeel aan op links belichten is de grote kans op ruis. Als je in de nabewerking donkere delen lichter probeert te maken, zul je altijd zien dat er steeds meer korrels zichtbaar worden.
ETTL wordt echter toch steeds populairder, omdat camerasensoren en bewerkingssoftware de laatste jaren steeds verder ontwikkeld zijn. Ruis ontstaat minder snel en is bovendien ook makkelijker te verhelpen.
De korrels in deze bladeren zijn ontstaan door het te ver ophalen van de schaduwen.
Wanneer kies je wat?
Zowel bij ETTR als bij ETTL moet er in de nabewerking aan wat schuifjes getrokken worden: bij de ene naar links, bij de andere naar rechts. Als je het fenomeen ruis buiten beschouwing laat, is het altijd eenvoudiger om een donkere afbeelding lichter te maken dan een lichte afbeelding donkerder. De verschillen in het eindresultaat zul je met name zien in de kleuren en in het contrast.
De conclusie is dus: zijn de hooglichten voor jouw foto belangrijker dan eventuele ruis? Ga dan voor een ETTL-aanpak. Wil jij de optimale kwaliteit voor een grote afdruk en heb je geen of weinig belangrijke hooglichten in jouw beeld? Dan is de ETTR-aanpak waarschijnlijk het best.
