Redactie
4 januari 2021, 09:27
Wellicht herken je het. Je denkt een mooie landschapsfoto te maken, of een stadsfoto in hartje zomer, maar de sterke contrasten maken dit erg lastig. Je kunt kiezen: óf de lucht is goed belicht en de voorgrond te donker, óf de voorgrond is goed belicht en daardoor de lucht uit balans. Om dit op te lossen, kun je leren werken met filters. Een andere oplossing is het maken van een hdr-foto, een techniek waar Lightroom zijn handen niet voor omdraait.
De afkorting hdr staat voor High Dynamic Range, wat je kunt vertalen als ‘hoog dynamisch bereik’. Deze techniek brengt details in zowel lichte als donkere delen naar voren door verschillende foto’s te combineren. Een hdr-foto is dus eigenlijk een samenvoeging van meerdere foto’s. Ditmaal zijn die qua compositie gelijk, maar verschillen ze qua belichting.
De voorbereiding
Op bijgaande foto zie je een foto van een straat met een brug met dat typische contrastprobleem: de lichte delen zijn bijna wit, terwijl de schaduwen in de donkere delen behoorlijk dichtlopen. Door nu niet één foto te maken, maar een reeks, kunnen we zowel de lichte delen als de donkere delen goed tot hun recht laten komen.
Voor het ideale eindresultaat maak je minimaal drie foto’s met verschillende belichtingen: één goed belichte foto, één onderbelichte versie en één overbelichte versie. Uiteraard allemaal met exact dezelfde compositie en hetzelfde diafragma. Je varieert alleen de sluitertijd. Sommige camera’s kunnen ook automatisch zo’n ‘belichtingstrapje’ maken.
Bij dit alles moet je consistent werken. Dat wil zeggen dat als je ervoor kiest je overbelichte foto één stop over te belichten ten opzichte van de juist belichte foto, je onderbelichte foto ook één stop onderbelicht moet zijn. Tijdens het samenvoegen van de reeks foto’s zal Lightroom zelf de juiste lichtintensiteit per foto bepalen, en deze samenvoegen tot één eindresultaat. Het gevolg: ieder deel van je foto heeft de juiste belichting.
We gaan drie foto’s gebruiken: een goed belichte foto plus een onderbelichte en een overbelichte versie.
Samenvoegen tot hdr
Na het importeren verschijnen je foto’s in de Bibliotheek-module. Je kunt de serie foto’s eenvoudig selecteren, net als bij de werkwijze voor panoramafoto’s, door op de eerste foto uit de serie te klikken, vervolgens de Shift-toets ingedrukt te houden en daarna op de laatste foto uit de reeks te klikken. Je ziet dat je geselecteerde foto’s lichtgrijs gearceerd worden.
Selecteer de reeks foto’s.
Vervolgens kiezen we weer in het hoofdmenu Foto en dan Foto samenvoegen. Uiteraard kiezen we ditmaal voor HDR. Een snellere manier is om na het selecteren van je foto’s de toetscombinatie Ctrl+ H te gebruiken. Nadat je deze stappen succesvol hebt doorlopen, verschijnt het venster met je voorvertoning van je hdr-foto.
Kies vervolgens via het menu Foto, Foto samenvoegen, HDR.
In het dialoogvenster Voorvertoning HDR samenvoegen zien we wederom een aantal belangrijke opties. Het vinkje bij Automatisch uitlijnen laten we staan. Dit zorgt ervoor dat als we tussen de verschillende opnamen onze camera licht hebben bewogen, en dus de compositie niet honderd procent gelijk was, Lightroom toch een poging doet om de beelden over elkaar heen te leggen. Als de afwijkingen tussen de verschillende opnamen niet te groot waren, zal dit een goed resultaat opleveren. Ook Automatische instellingen mag aangevinkt worden.
Daaronder zien we Waarde voor schimmen verwijderen. Schimmen of spookbeelden ontstaan als beeldelementen bewogen tijdens het maken van de serie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de golven van de zee, of takken die door de wind bewegen aan de bomen. Door hier te kiezen voor Laag, Normaal of Hoog, kun je deze schimmen zoveel mogelijk elimineren. Dit levert echter niet altijd het gewenste resultaat op. Vaak moet je nog aan de slag in je nabewerking met het gereedschap Vlekken verwijderen om de niet goed weggewerkte schimmen eigenhandig te verwijderen. In het voorbeeld dat we in deze workflow gebruiken, waren geen bewegende elementen in beeld aanwezig. We kiezen hier dan ook voor Geen.
Het dialoogvenster Voorvertoning HDR samenvoegen.
Nu we de juiste opties hebben gekozen, is het ogenblik aangebroken om de foto’s daadwerkelijk samen te voegen. Afhankelijk van hoe groot de bestanden zijn en hoeveel foto’s samengevoegd moeten worden, duurt het een tijdje voordat de ‘rendering’ klaar is. Zodra deze klus is geklaard, plaatst Lightroom je hdr-foto in je Bibliotheek, naast de originele reeks foto’s. Klik op Samenvoegen om het samensmeltingsproces te starten. Als het samenvoegen gelukt is, selecteer dan het resultaat in de Bibliotheek en schakel over naar de module Ontwikkelen.
De samengestelde hdr-foto verschijnt in je Bibliotheek.
De afwerking
Omdat we in het dialoogvenster gekozen hadden voor Automatische instellingen, zul je zien dat al tal van zaken zijn aangepast wat betreft Belichting, Schaduwen enzovoort. Opnieuw is dit echter uitsluitend een uitgangspunt. Je kunt de foto nog volledig naar eigen smaak en inzicht aanpassen.
In de module Ontwikkelen werken we verder aan onze foto. De automatisch ingestelde waarden achter de schuifregelaars op deze screenshot vormen slechts een uitgangspunt.
Als we de foto bekijken, kunnen we duidelijk zien dat er al veel meer detail is ontstaan in vergelijking met het resultaat van één enkele opname. De lichte delen zijn echter nog steeds een beetje aan de lichte kant. Zet in het Standaard-paneel de schuifregelaar Hooglichten op -100. Zet tevens de schuifregelaar Belichting op -0,10. Je ziet meer doortekening en details. Ook de donkere delen in de leuningen van de brug zien er goed uit. Toch kunnen we eventueel nog wat extra details zichtbaar maken door de regelaar Schaduwen nog iets op te krikken. Hier kiezen we voor een waarde van +96.
Met nog een paar kleine tweaks perfectioneren we het resultaat.
Het resultaat
Eén blik bewijst het: onze foto is kleurrijker geworden en kent een veel groter dynamisch bereik. Zowel in de hoge lichten als de schaduwen is nu veel meer detaillering te zien. Hdr is een fantastische technologie, die met Lightroom snel en eenvoudig is toe te passen!
Foto voor:
Foto na:
Het dynamisch bereik blijkt in ons eindproduct flink opgeschroefd. Met name de dramatische doortekening in de lucht springt meteen in het oog.
