Redactie
8 september 2020, 09:02
Als je het over extreme contrasten hebt, valt al gauw de term hdr, oftewel ‘high dynamic range’. Maar wat is hdr eigenlijk precies, en waarom is deze techniek niet onomstreden? Hier lees je hoe je deze techniek kunt inzetten zodat je van de voordelen profiteert terwijl je de valkuilen vermijdt!
Wat is hdr?
Door de jaren heen is het begrip ‘hdr’ een beetje een eigen leven gaan leiden. Er wordt vaak gesproken over een ‘hdr-look’, wat staat voor een surrealistische weergave van de werkelijkheid. Hoewel dit door velen nog steeds als kenmerkend voor hdr wordt gezien, geeft het eigenlijk een verkeerde indruk van wat hdr-fotografie daadwerkelijk is. Want als we dieper in de materie duiken, blijkt hdr iets anders te betekenen.
De term ‘hdr’ staat voor ‘high dynamic range’ ofwel ‘hoog dynamisch bereik’. Het begrip dynamisch bereik komt je vast bekend voor. Als we kijken naar de specificaties van de nieuwste camera’s die op de markt verschijnen, zien we dat begrip namelijk steeds terugkomen. Een hoog dynamisch bereik van een camerasensor betekent dat deze meer beeldinformatie in een raw-bestand kan vastleggen. Hierbij kijken we dan vooral naar het maximale verschil tussen licht en donker. Bij de nieuwste topmodellen is het dynamisch bereik een stuk hoger dan bij camera’s die al een paar jaar oud zijn. Het dynamisch bereik is dus ‘beter’ (lees: hoger) geworden.
Meer beeldinformatie
Nu terug naar de term hdr. Het is dus simpelweg een vorm van fotografie waarbij we werken met een hoog dynamisch bereik. Dit hogere en vaak zelfs extreme dynamische bereik omvat veel meer beeldinformatie dan de camera normaliter in één keer kan vastleggen. Dit realiseren we door meerdere opnames te maken met verschillende belichtingen, en deze vervolgens samen te voegen tot één beeld dat de totale beeldinformatie van alle afzonderlijke opnames bevat. We creëren dus een bestand met een dynamisch bereik dat veel hoger is dan het bereik dat de camera in één beeld kan vastleggen.
Kleurrijke zonsondergang met prachtige reflecties en uitgebalanceerd licht. Ook de zonnester mag er wezen.
Rob Kints, robk1964.zoom.nl
Techniek
Hdr is dus helemaal geen ‘stijl’, maar puur een techniek om meer beeldinformatie te verzamelen, om zo grote contrasten tussen licht en donker toch in één beeld te kunnen weergeven. Ook wordt deze techniek gebruikt om veel meer beeldinformatie in één bestand te persen, om zodoende veel meer detail te realiseren in bepaalde contrasten zonder extra ruis. Het is een oplossing voor het ‘gelimiteerde’ dynamische bereik van een camera.
Mooi belichte voorgrond en lucht bij een mooi natuurgetrouw uitgevoerde hdr-afbeelding. Bij grote contrasten biedt hdr hier de perfecte oplossing.
Carla Matthee, carlamatthee.zoom.nl
Zoals gezegd presteren nieuwe camera’s steeds beter qua dynamisch bereik. Als je daarover gaat doordenken, bootsen we dus eigenlijk een beeld na dat een camera gezien de snelle technologische ontwikkelingen over vijf tot tien jaar misschien direct in één keer kan vastleggen. De term ‘hdr’ is dus mogelijk in de toekomst helemaal niet meer relevant!
Ook in de zogenaamde urbexfotografie is hdr populair voor veel detaillering en om verschillende contrasten te versterken.
Kirsten Scholten, kirstenscholten.zoom.nl
Wanneer gebruik je hdr?
Fotografeer je weleens een zonsopkomst of -ondergang? Dan loop je ongetwijfeld tegen het volgende probleem aan. Als je de voorgrond netjes wilt belichten, wordt de lucht compleet wit. En als je de lucht normaal wilt belichten, wordt de voorgrond weer compleet donker. Dit komt door het beperkte dynamische bereik van je camera. Je kunt dit ook zien aan het histogram als het beeld zowel links als rechts ‘piekt’, wat in de fotografie bekendstaat als ‘clippen’. Dit wil zeggen dat je zowel pikzwarte als spierwitte pixels hebt, die geen beeldinformatie meer bevatten.
Als niet alle beeldinformatie past in het histogram, kun je dit overbruggen door meerdere opnames te maken. Of juister gezegd: dezelfde opname, maar dan met verschillende belichtingen. In eerdergenoemd voorbeeld zou je bijvoorbeeld één opname kunnen maken waarop de voorgrond goed belicht is (en de lucht dus te licht), en een tweede opname waarop de lucht goed belicht is (en de voorgrond dus te donker). Die verschillende versies voeg je vervolgens samen tot één beeld: het hdr-bestand. Dit hdr-bestand kun je vervolgens bewerken zoals je dat normaal met een raw-bestand zou doen. Het verschil: je hebt veel meer beeldinformatie tot je beschikking. Je kunt zo de hoge lichten terughalen met alle detail in de lucht, en je schaduwen oplichten zonder ruis.
Histogram waarbij zowel rechts als links clipt. Dit gebeurt vaak bij het fotograferen van een contrastrijk onderwerp, zoals een zonsondergang of -opkomst.
