Redactie Soms heb je ze nog in de kast liggen of zie je ze bij de kringloop of rommelmarkt; oude objectieven. Ivo aarzelt geen seconde en monteert dit oude staaltje vakwerk op zijn huidige camera. Dat doet hij met adapters, hij legt uit hoe.
Wil je meer leren over fotografie en ook prachtige foto’s leren maken? Bekijk dan onze Basiscursus Fotografie
Waarom
In deel 1 legde Ivo uit waarom je zou willen werken met oude lenzen op je nieuwe camera. Lees hier het eerste deel terug.
Adapters
Technisch is het dus mogelijk om een ring te maken die aan de ene kant op de camera past en op de andere kant kan het objectief gemonteerd worden. De dikte van de ring is daarmee wel bepalend voor een nieuwe Flange Focal Distance (lees hier terug wat dit betekent). Met de informatie over de FFD is dus al snel duidelijk dat een koppelring plaatsen de FFD vergroot. De mount van de camera is ook de bepalende factor en een simpele berekening maakt al snel duidelijk dat voor het plaatsen van een oud Canon FD objectief een negatieve adapter nodig zou zijn. De lens zou als het ware naar binnen geplaatst moeten worden om volledig te kunnen functioneren. Helaas is dit technisch niet mogelijk met een simpele adapter. Door het gebruik van een simpele adapter is het niet meer mogelijk om voorbij een bepaalde afstand te fotograferen en zou de combinatie alleen nog maar geschikt zijn voor macro fotografie. De extra afstand gedraagt zich dan als een macro tussenring. Bij de overgang van FD naar EOS heeft Canon een speciale converter gemaakt met een correctieglas. Deze was alleen beschikbaar voor professionele fotografen en dus ook zeer weinig geproduceerd. Deze converter had wel een nadeel. Deze had een vergrotingsfactor van 1,2. Heel soms wordt een converter als deze te koop aangeboden, maar schrik niet van de prijs. Om eigenaar te kunnen worden van deze adapter leg je al heel snel een bedrag van enkele duizenden euro’s op tafel. Andere fabrikanten zoals FotoDiox hebben een adapter met lens ontwikkeld voor veel minder geld. Helaas hebben deze hetzelfde probleem, zij hebben eveneens een vergrotingsfactor. Daarnaast zorgt het extra glas voor een teruggang in kwaliteit, extra stops en vaak ook vignetting. Al met al dus geen goede oplossing om oud Canon glas op de moderne camera te plakken.
M42 objectieven hebben het voordeel dat de registerafstand wel ruim toereikend is om een extra tussenring te gebruiken. M42 heeft een registerafstand van 45,46mm. Een simpel rekensommetje laat zien dat de ring, uitgaande van gebruik op een Canon camera, 1,46mm dik kan zijn. Hierbij moet ik wel een kleine kanttekening zetten omdat M42 objectieven iets naar binnen gedraaid worden en daardoor bij fullframe camera’s de spiegel tegen het achterste deel van het objectief kan komen.
Nikon op Canon?
Ik ga ook de knuppel in het hoenderhok gooien met de volgende uitspraak. Het is namelijk ook mogelijk om met een soortgelijke adapter een Nikon objectief op een Canon camera te plaatsen. Nikon heeft in de oude AI serie een aantal hele goede objectieven gemaakt die dus met behulp van een adapter van 2,4mm dik zonder problemen bruikbaar zijn op Canon. Adapters zijn ruimschoots te koop bij diverse aanbieders op internet. Ook diverse fotografiewinkels bieden diverse adapters aan of kunnen deze bestellen.
Rij 2: PK-EOS (Pentax K) | EXA-EOS (Exacta) | FD-EOS met correctie lens (Canon)
Mount conversion
Ik wil toch nog even terug komen op de FD lijn van Canon. Zoals ik in het vorige deel heb aangegeven is het technisch niet mogelijk om het oude glas te gebruiken op de nieuwe camera’s met behulp van een adapter, tenzij gekozen wordt om gebruik te maken van een correctielens. Op het moment van schrijven zijn er wereldwijd 3 aanbieders die het wel mogelijk maken om zonder correctielens je oude FD objectieven te gebruiken op EOS. Wat deze aanbieders doen is namelijk de mount uitwisselen voor een nieuwe. Dit houdt in dat de FD aansluiting los geschroefd wordt, een deel van het binnenwerk uitgewisseld en een nieuwe aansluiting geplaatst wordt. In Groot-Brittannië zit de Lens Doctor die de ombouw helemaal regelt. Helaas zijn de meningen van zijn werk verdeeld. Daarnaast dien je je objectief naar hem op te sturen zodat hij de ombouw doet. In Canada zit EdMika. Zijn ombouw sets zijn voor veel minder geld te koop, maar je dient de ombouw zelf te doen. Nu kan ik inmiddels uit ervaring zeggen dat de ombouw totaal niet ingewikkeld is en zelfs simpel te noemen. Ook de kwaliteit van het gebruikte materiaal is uitmuntend te noemen. Na ombouw is het objectief te gebruiken als ieder. In onderstaande foto is aan de linkerkant te originele FD mount te zien en aan de rechterkant de nieuwe EOS mount. Door de beide objectieven naast elkaar te zetten is ook duidelijk de kortere afstand bij de nieuwe EOS mount te zien.
Voor- en nadelen
In het kort zijn de voor- en nadelen al behandeld. Het is dus maar beperkt mogelijk om oude objectieven te koppelen op moderne camera’s.
Mirrorless camera’s hebben het voordeel dat de FFD zeer kort is. Voor dit type camera is het dan ook gemakkelijker om een passende adapter te vinden en het oude glas te gebruiken. Ook de Canon FD objectieven zijn dan zonder ombouw direct te gebruiken. Maar niet iedereen is het eens over de definitie van voordeel of nadeel. De één kan iets als nadeel zien terwijl voor een ander dit juist een voordeel is. Hierover kan ik alleen zeggen dat dit iets is wat iedereen voor zichzelf moet uitmaken voor de volgende onderwerpen.
Diafragma
Indien je als fotograaf alleen op de automatische stand werkt, zal een manuele lens geen optie zijn. Wil je het diafragma door de camera willen laten regelen, moet ik je teleur stellen. Dit is niet mogelijk. Het diafragma wordt geregeld door het fysiek draaien aan een ring die op het objectief zelf zit. Dit houdt ook in dat je goed moet nadenken over zaken als scherpstellen en scherptediepte. De sluitertijd kan wel nog door de camera geregeld worden in de Av mode.
Scherpstellen
Ook het scherpstellen van de foto dient nu handmatig gedaan te worden. Scherpstellen dient dus net als bij het diafragma gedaan te worden door aan een ring te draaien. Het is mogelijk om adapters te krijgen met een chip. Het is ook mogelijk om de chip los te komen en zelf op de adapter te lijmen. Maar een chip zal niet per definitie 100% correct zijn. Dit is iets waar rekening mee gehouden dient te worden.
In het verleden hadden oude camera’s geen autofocus hulp maar een hulpmiddel in de vorm van een Split Focus Screen. In de prisma zoeker was een glaasje gemonteerd met een gedeeld beeld. Een lijn werd doorbroken weergegeven indien deze niet scherp was en als een doorlopende lijn als deze wel scherp was. Fabrikanten van huidige camera’s hebben deze optie niet meer en ook worden dit soort schermpjes niet geleverd. Er zijn wel aanbieders van aftermarket producten die deze optie wel mogelijk maken maar dit is camera afhankelijk. Zelf heb ik het geluk gehad dat ik (met een heel klein beetje knutselwerk) in mijn Canon 6D een scherm als deze heb kunnen plaatsen van een originele Canon EOS EF-M camera. Het gebruik van live view is over het algemeen een goede oplossing.
Deel 3
In het komende deel vat ik de voordelen van het werken met oude lenzen samen en leg ik uit waar je op moet letten als je oude lenzen gaat aanschaffen. Check hier mijn volgende blog!
Ivo Michielsen
Mijn vader was een hobbyfotograaf met een eigen donkere kamer. Als kind heb ik regelmatig ook foto’s gemaakt, ontwikkeld en afgedrukt. Recentelijk heb ik mijn vroegere hobby weer opgepakt met een sterke voorkeur om vintage objectieven te gebruiken. Het werken met oud glas is zeer uitdagend, mede omdat ik ‘zoom’ met mijn voeten. Naast het dagelijkse werk als software engineer is deze manier van fotograferen een welkome afwisseling om mij te ontspannen.
Bekijk alle artikelen van Ivo Michielsen
