Redactie Analoge fotografie klinkt lastig, maar dat valt reuze mee. Ook is het heel leerzaam om te werk te gaan hoe fotografie ooit begon. Kimberly van Overmeeren helpt je op weg.
Wil je meer leren over fotografie en ook prachtige foto’s leren maken? Bekijk dan onze Basiscursus Fotografie
Analoge fotografie duur?
Analoge fotografie is oud. Analoge fotografie is moeilijk. Analoge fotografie is duur. Analoge fotografie duurt lang. Jep, dit is allemaal redelijk waar. Tot op bepaalde hoogte natuurlijk. Duur? Aanschaf van een kleinbeeld analoge camera kan je niet vergelijken met een digitale spiegelreflex. Al die euro’s die je overhoudt, kunnen allemaal richting film en ontwikkelkosten. Zelf heb ik in het digitale tijdperk (ik hou van elektronica, gadgets, computers en alles eromheen) fotografie gestudeerd op de Fotovakschool in Apeldoorn, maar ik heb dat zoveel mogelijk analoog gedaan. Natuurlijk kon ik niet om de digitale camera heen, daarom kon ik er altijd eentje lenen op school. Maar voor de rest deed ik alles met mijn geliefde Canon EOS 300 en de Hasselblad van school.
Wat trekt je aan analoge fotografie? Het is niet voor niets zo aan het terugkomen in de fotografie wereld. Ik volg een briljante trouwfotografe – Hanke Arkenbout, en zij is sinds een tijd volledig analoog gaan schieten op haar Pentax middenformaat camera. En de foto’s die eruit komen, dat is ongelooflijk. Weet je wat ik denk, mijn gevoel is altijd met analoge fotografie dat je niet zo’n triggerhappy vinger kan hebben die je bij digitale fotografie simpelweg wel kan hebben. Alleen al door de grote opslagruimte die je hebt op de CompactFlash-kaartjes van tegenwoordig. Ik zag dat er zojuist een 512GB kaart uit is en daar kan je dagen, zelfs weken op fotograferen.
Analoog fotograferen leert je de camera begrijpen
Nee, ik denk dat bij analoge fotografie je gevoel belangrijker is. Fotograferen wordt weer leuk om te doen, wordt weer wat meer werk om te doen en daarom is het resultaat ook iets waar je naar kan uitkijken. Al de dingen die je moet doen, voordat je foto’s voor je liggen. Dat zorgt ervoor dat voordat je die sluiter indrukt, je eerst goed kijkt hoe je je foto kadert, hoe je belichting is. Je kan jezelf al een beetje voorstellen hoe de foto eruit gaat zien. En als je je best hebt gedaan, gelooft dat het een goede foto was en je hem enkele dagen later in je handen hebt en hij is precies zodat jij dacht dat hij ging worden (of misschien zelfs beter?), dan heb je het – de vaste essentie van fotografie. Plezier hebben in het proces. Plezier hebben tijdens het maken. Plezier hebben in het resultaat te zien. Leren kijken. En als het niet was zoals je wilde, doe je het opnieuw. Je kan je stappen terug registreren en je doet het nog eens. Ik geloof er heilig in, dat als je analoog leert fotograferen, je de instellingen sneller en beter gaat begrijpen dan als je het digitaal leert. Het heeft te maken met het gevoel dat de digitale camera tegenwoordig een computer is geworden en geen machine die foto’s kan creĆ«ren.
Aan de slag met analoge fotografie
Wat heb je nodig om te starten met analoge fotografie? Wat moeten we weten? Misschien snap je geen snars van ISO’s, korrel, 35mm film, 120 film, middenformaat, pushen en pullen en dat soort termen. Maar ik heb een verrassing voor je: dat hoeft niet. Echt niet. Alles valt te leren. Zelf heb ik een Hasselblad 500C gekregen van een goede vriend, maar je hoeft natuurlijk niet gelijk het zware geschut uit de kast te halen. Er zijn genoeg middenformaat camera’s te vinden op websites voor tweedehands camera’s. Bronica, Pentax enzovoorts. Deze zijn absoluut geweldig om mee te beginnen. Als je op middenformaat wilt beginnen natuurlijk. Middenformaat betekent het volgende: het heet zo omdat er eigenlijk 3 formaten zijn van negatief: kleinbeeld (de gewone rolletjes die we kennen van vroeger), middenformaat (Hasselblad dus, dit negatief is ongeveer 3 keer groter) en grootformaat of ook wel vlakfilm genoemd. Dit laatste is ongeveer 4 keer de grootte van de middenformaat. Het feit is, en dit is hetzelfde als bij digitale camera’s, hoe groter het negatief, hoe scherper het beeld en hoe meer detail het negatief kan registeren. Digitale fotografie kent wat dat betreft de sensor; is de camera full-frame of niet.
Wil je met kleinbeeld starten, dan kan je daar ook een mooie Canon EOS series voor aanschaffen of een Nikon, Praktica, Minolta Dynax. Het maakt eigenlijk niet zo heel veel uit. Wel handig is, dat er op zijn minst een lichtmetertje in de camera aanwezig is. Bij hele oude camera’s is dat niet altijd zo. Er zijn tegenwoordig steeds meer plaatsten aanwezig waar je analoge film kan aanschaffen. Al mijn films komen van Calumet Nederland. De keuze in film is zo’n complex verhaal dat ik dat nu even oversla. Ik ben zelf helemaal wild van de Fuji Pro 400 H als kleurfilm voor de Hasselblad, en de Kodak Tri-X gebruik ik al heel mijn leven voor zwart-wit, voor kleinbeeld Ć©n middenformaat. Af en toe heb je eens zin om te experimenteren met iets anders en dat geeft ook weer heel andere soort van beelden. Want de mogelijkheden zijn eindeloos met analoge fotografie. Daarom is het ook ideaal voor mensen die geen Photoshop willen leren om met fotografie bezig te zijn. Zelf combineer ik het, maar iedereen kan dit zelf invullen natuurlijk.
Maar, wil je zoals mij, analoge fotografie weer terug leven in blazen? Wat heb je nou echt nodig?
– analoge camera (kleinbeeld, middenformaat)
– films
– een lab waar de belichte films heen kunnen
– insteekvellen voor de negatieven (vaak kan het lab deze meeleveren)
– scanner om de negatieven in te scannen
– loepje
– stoffen handschoentjes om de negatieven te handelen
– eventueel een kleine lichtbak (ik houd eigenlijk altijd de negatieven tegen het licht)
Sommige labs leveren ook diensten om de negatieven voor je in te scannen. Dit is natuurlijk voor een meerprijs, maar je moet even kijken of je het ziet zitten om het zelf te doen. Als je de scanner hebt heb je namelijk vaak ook nog goede software nodig om de negatieven in te scannen. Het kost je ook redelijk wat tijd voordat je het allemaal goed hebt – stofjes verwijderen en dergelijke.
Ik denk dat je al aan de slag kunt voor ongeveer ā¬ 60, er staan veel analoge spiegelreflexcamera’s online voor om en nabij ā¬ 25. Een filmpje kost je maximaal ā¬ 5 en de ontwikkeling Ć©n inscanning zullen rond de ā¬ 30 komen (waarvan inscannen het duurste is). Ik zou zeggen, probeer het eens uit. En als ik je een tip mag geven, probeer het gelijk met middenformaat. De kwaliteit van het negatief heeft me nog nooit teleurgesteld!
Analoge fotografie leeft!
Poll
Op Zoom.nl hebben we laatst een kleine poll over analoge fotografie gehouden. Zie in deze infographic onze uitslag.
Kimberly van Overmeeren
Mijn naam is Kimberly, ik ben afgestudeerd van de Fotovakschool in 2007. Ik fotografeer al vanaf mijn twaalfde, grotendeels analoog. Mijn voorliefde voor analoge fotografie zorgt ervoor dat ik graag met de Hasselblad fotografeer. Natuurlijk ontsnapt digitale fotografie mij niet – voor mij is het niet of/of. Ik gebruik beide graag voor hun sterke kant. Dit combineerde ik tijdens mijn reis naar Tsjernobyl. Een reis, waarover ik een fotografie-boek heb gemaakt. Op www.project-tsjernobyl.nl lees je allerlei anekdotes rond de reis en kan je het boek bestellen. (Foto: Fotostudio72)
