Redactie
18 augustus 2020, 07:38
Focus stacking is een techniek die de afgelopen jaren een enorme vlucht heeft genomen. Met name professionele macrofotografen werken er graag mee, maar het is een techniek die ook in landschapsfotografie verbluffende resultaten oplevert. Wat is het nu eigenlijk en wat kunnen we ermee? Focus stacking: de enige weg naar het hoogst haalbare in scherpte.
Met meerdere technieken hebben we al geprobeerd de maximale scherpte en scherptediepte in een landschap te krijgen. De conclusie was eigenlijk dat het gebruik van hyperfocale afstand de meeste scherptediepte oplevert in combinatie met een goed gekozen diafragmagetal. In die strijd om de meeste scherpte en scherptediepte, gaat het telkens om één opname.
Bij het gebruik van focus stacking gaan we nog een stap verder: we streven niet naar een maximale scherptediepte, maar naar een totale scherptediepte. Hierbij is de voorste grasspriet in een landschap scherp, maar ook de allerachterste. Ons beeld kent dus van voor naar achter een volledige scherpte. En daarvoor hebben we niet één opname nodig, maar meerdere foto’s.
Aan de slag met focus stacking
Stacken wil niets anders zeggen dan ‘stapelen’. We gaan meerdere opnames combineren tot één uiteindelijke plaat.
Het principe is eenvoudig: er worden vier foto’s gemaakt in exact dezelfde compositie. Bij elke foto ligt de scherpte op een andere plek. De vier foto’s worden samengevoegd in software, waarbij de scherpe delen van de verschillende foto’s gecombineerd worden, en samengevoegd worden tot één foto. Gevolg: scherpte van voor tot achter.
Vier foto’s met de scherpte op verschillende plekken worden samengevoegd.
Wat hebben we nodig?
Statief.
We hebben een stevig en goed statief nodig. We moeten immers vier keer exact dezelfde opname maken. Alleen de scherpstelling wijzigen we tussen de opnames.
Manuele focus.
De automatische scherpstelling kunnen we niet goed gebruiken voor het stacken. Daarom schakelen we om naar de handmatige scherpstelling. Indien gewenst kun je gaan scherpstellen met de eerder genoemde live-view-mogelijkheid of met focus-peaking voor het beste resultaat.
Software.
Om onze losse foto’s samen te kunnen voegen tot een eindresultaat, hebben we software nodig. Photoshop kan dit prima, maar gespecialiseerde software zoals Zerene Stacker of Helicon Focus zijn er nog beter in. Van beide programma’s zijn eventueel trial-versies te proberen voordat je tot een aankoop overgaat.
Foto’s maken
Zet nu je camera op een stevig statief en schakel om naar handmatige scherpstelling. Nu is het tijd om onze reeks van vier foto’s te gaan maken.
De werkwijze:
Zet je camera op je statief.
Zet je beeldstabilisatie uit.
Maak je compositie.
Werk op de M- of A(v)-stand.
Werk met een vaste iso-waarde en niet op de auto-iso-stand.
Werk je in de M-stand, kies dan je sluitertijd en je diafragma. Werk je in de A(v)-stand, dan bepaal je nu alleen je diafragma.
Verander deze instellingen niet meer tijdens het maken van de vier afzonderlijke foto’s!
Stel handmatig scherp op het voorste deel in je compositie, zoals de eerste grasspriet die je ziet.
Maak je eerste foto.
Stel scherp op 1/3e van de totale afstand in je compositie.
Maak je tweede foto.
Stel scherp op 2/3e van de totale afstand in je compositie.
Maak je derde foto.
Stel tot slot scherp op de horizon.
Maak je vierde foto.
Vier foto’s zijn gemaakt met telkens de scherpte verschoven naar een ander gebied.
Focus voorgrond | Focus 1/3 | Focus 2/3 | Focus horizon
Het daadwerkelijke samenvoegen
Nu de reeks foto’s gemaakt is, is het tijd de foto’s samen te voegen in software. Gespecialiseerde software als Zerene Stacker en Helicon Focus verrichten wonderen, maar ook Adobe Photoshop is in prima gelegenheid de klus te klaren. In Adobe Photoshop is het stappenplan als volgt:
Open Adobe Photoshop.
Kies in het menu Bestand voor Scripts en vervolgens voor Bestanden laden naar stapel.
Zet een vinkje bij Proberen bronafbeeldingen automatisch uit te lijnen.
Kies de vier gemaakte foto’s en klik op OK.
De vier foto’s worden als lagen getoond in je hoofdscherm binnen Photoshop.
Selecteer de vier lagen.
Ga via het menu Bewerken naar Lagen automatisch overvloeien.
Kies voor Stapelen.
Adobe Photoshop zal vervolgens de lagen samenvoegen tot een verbluffend eindresultaat. Je stack komt als nieuwe laag in Photoshop te staan. Missie geslaagd!
We hebben de foto laten stacken in Photoshop, die zal nu de volledige scherpte representeren.
Veel fotografen maken gebruik van filters, met name tijdens landschapsfotografie. Sommigen hebben zelfs permanent een filter op de camera. Zo wordt een UV-filter ook gezien als de ideale bescherming van je lens. Sommige gebruiken zelfs een speciaal protectie-filter. Hoewel die filters prima zijn, kan het zijn dat een dergelijk filter wat scherpte weghaalt; met name in de hoeken van je compositie. Vooral bij gebruik van de kwalitatief mindere filters komt dit voor. Bij een portret is dat misschien wat minder erg, maar bij een landschap is scherpte de sleutel tot een wauw-factor. Verwijder daarom bij landschapsfoto’s je beschermingsfilter. Met name als je gaat stacken!
