Redactie 
Leer alles over het maken van een prachtige sterrenfoto, stap voor stap! Bekijk hier onze allernieuwste online cursus Sterrenfotografie van de Zoom Academy!
Dit is de maan
Loop je ’s avonds of ’s nachts buiten en valt het je op hoe licht het eigenlijk is? Aan de hemel zie je dan waarschijnlijk de grote lichtbal die dit veroorzaakt: de maan. Vooral als deze vol is en hoog aan de hemel staat, geeft de maan een ongelofelijke hoeveelheid licht. Of beter gezegd: weerkaatst de maan een ongelofelijke hoeveelheid licht.
Voor jou als fotograaf is het vooral de uitdaging deze felle bol zo te fotograferen dat je nog kleur en details op de maanschijf blijft zien, en die dus niet in een overbelichte witte vlek verandert.
Kick Spaargaren (kicksp)
Canon 1D X II · ISO 500 · F 13 · 1/100 SEC · 600 MM
Afstand ten opzichte van de aarde
Als de volle maan laag boven de horizon staat bij opkomst of ondergang, lijkt hij overigens nog groter. Dit komt vooral door het landschap als ‘referentievlak’ pal daaronder.
De gemiddelde afstand tussen maan en aarde bedraagt 384.400 kilometer. Wist je dat de maan het getij van eb en vloed beïnvloedt? Verder heeft de maan volgens vele spirituele theorieën invloed op gedrag en gemoedstoestand. Dit laatste is echter wetenschappelijk (nog) niet bewezen.
Maanfasen
De maan heeft verschillende fasen. Deze ontstaan doordat de maan maar aan één kant wordt verlicht door de zon. Het donkere deel van de maan is dus het deel dat op dat moment niet wordt verlicht.
We spreken van de volgende maanfasen:
- Nieuwe maan (geen maan te zien)
- Eerste kwartier (maan half te zien)
- Volle maan
- Laatste kwartier (half)
De hele cyclus van een nieuwe maan naar een volgende nieuwe maan duurt ongeveer een maand. Hoewel je eigenlijk maandelijks maar één nacht de volle maan ziet, lijken het er meer, puur doordat de maan ook al bijna vol lijkt kort voor en na de werkelijke volle maan.
Dennis Bresser (dennisbresserfotografie)
Nikon D500 · ISO 125 · F 7,1 · 1/100 SEC · 400 MM
Wanneer fotograferen?
Overigens heeft de maan niet zo’n ‘makkelijk’ ritme als de zon. Gezien vanaf de aarde, gaat hij niet elke dag op ongeveer dezelfde tijd en plek op en onder. Wist je dat de maan net zo vaak overdag als ‘s nachts te zien is?
Een volle maan is de hele nacht zichtbaar, omdat de maan zich dan ongeveer tegenover de zon aan de hemel bevindt. Dat betekent ook dat de maan opkomt zodra de zon ondergaat en dat de maan ondergaat als de zon weer opkomt.
Een maan in het Eerste kwartier (rechterkant verlicht) is alleen in de eerste helft van de nacht zichtbaar. Hij is vaak ook al een tijdlang te zien vóórdat de zon onder gaat.
De nieuwe maan staat alleen overdag aan de hemel, maar dan zien we hem niet omdat de ‘verkeerde kant’ van de maan door de zon verlicht wordt.
Een maan in het Laatste kwartier (linkerkant verlicht) is alleen het laatste deel van de nacht zichtbaar, en een tijdje gedurende de ochtend.
Natuurlijk moet je ook nog eens een beetje geluk hebben met het weer. Door de vele bewolking die regelmatig aanwezig is zie je de maan lang niet altijd, ook als hij wel ‘s nachts zichtbaar zou moeten zijn. Maar een volle maan is vaak zó fel dat je deze regelmatig door de bewolking heen ziet schijnen.
Barbara Potze (potzerio)
Canon 70D · ISO 100 · F 5,6 · 1/125 SEC · MM onbekend
Wanneer je alleen de maan wilt fotograferen, kun je deze het beste fotograferen wanneer die zo hoog mogelijk staat. De afstand die het licht aflegt, is dan het kortst, en dat geeft de minste verstoringen. Wanneer je de maan in combinatie met iets in je omgeving wilt vastleggen, is het moment van fotograferen zéér afhankelijk van de juiste planning.
Tip: In de app PhotoPills kun je bekijken waar de maan staat op een bepaalde locatie en tijd.
Maanverschijnselen
De maan ziet er in de lucht niet altijd hetzelfde uit. We onderscheiden een paar unieke visuele ‘vormen’ van de maan.
Rode of bloedmaan
Bij een maansverduistering schuift de aarde precies tussen de volle maan en de zon, waardoor de schaduw van de aarde op de maan valt. Hierdoor wordt de maan voor ons rood. Dit komt door de warme kleur van de zon. Een volledige verduistering komt zeer weinig voor, een gedeeltelijke verduistering iets vaker.
Supermaan
Deze ziet er hetzelfde uit als een volle maan, maar is net iets groter en lijkt ook wat feller. Dit komt doordat de maan een paar keer per jaar wat dichter bij de aarde staat. Als de maan het dichtstbij staat, is deze zo’n 12 procent groter dan normaal.
Maanhalo
Dit is een grote lichte ring om de maan heen, die kan optreden tijdens lichte sluierbewolking met ijskristallen. Deze breken het licht van de maan, waardoor de halo zichtbaar wordt.
TIP: Je kunt alle maans- en zonsverduisteringen zien in PhotoPills. Klik in de Planner op het More-icoontje rechtsonder, en ga vervolgens naar Eclipse. Zorg er wel voor dat je locatie in de Planner goed ingesteld staat. Je ziet nu een lijst met alle maans- en zonsverduisteringen én of ze ook daadwerkelijk zichtbaar zijn op de locatie die je hebt ingesteld.
Zoom Academy
Dit artikel komt uit de volledige online cursus Sterrenfotografie in Zoom Academy. Hierin leer stap voor stap een perfecte sterrenfoto te maken, ook met je eigen apparatuur!
Zo leer je onder andere:
- Hoe de maan beweegt en hoe je deze fotografeert
- Het maken van de bekende startrails foto
- De Melkweg vinden en vastleggen
- Alles over locaties en planning voor sterrenfotografie
Bekijk hier de volledige Cursus Sterrenfotografie.
