Alles in beeld: een fisheye lens gebruiken bij avondfotografie

Een fisheye-objectief is een objectief met een zeer korte brandpuntsafstand. Meestal spreken we van een fisheye als de brandpuntsafstand op of onder de 12 mm zit. Fisheye komt natuurlijk uit het Engels en betekent letterlijk vissenoog; omdat vissen bolle ogen hebben met een grote kijkhoek. Die grote kijkhoek is de meest kenmerkende eigenschap van een fisheye-objectief: het is een ultragroothoek.

De grote kijkhoek betekent dat je enorm ver om je heen kunt kijken, dus in je foto is heel erg veel te zien. Je kunt als het ware naar links, naar rechts, naar onder én naar boven tegelijk kijken. Het gebruik van een fisheye-objectief levert daardoor vaak bijzondere en verrassende foto’s op.

Een fisheye-objectief heeft een aantal verschillende toepassingsmogelijkheden. Allereerst is het een fantastisch hulpmiddel voor het vastleggen van (te) kleine ruimtes die je onmogelijk met een langere brandpuntsafstand kunt fotograferen. Het gebruik van een fisheye maakt een ruimte visueel ook groter, precies de reden dat makelaars ze gebruiken om huizen te fotograferen. Een klein kamertje lijkt al snel een balzaal op die manier. Zo’n objectief wordt tegenwoordig ook vaak bij feestjes gebruikt, om een drukke zaal op een leuke manier vast te leggen.

Natuurlijk betekent het gebruik van een ultragroothoek wel dat er een enorme vertekening optreedt in het beeld. Van een natuurlijk perspectief is geen enkele sprake meer. Vanuit dat oogpunt is het geen objectief dat een ‘serieuze’ architectuurfotograaf zou gebruiken, want als traditioneel architectuurfotograaf zorg je ervoor dat alle lijnen, zowel horizontaal als verticaal, recht staan. Dat is met een fisheye een onmogelijke opgave.

Een fisheye is dan ook voornamelijk een objectief dat je gebruikt als je juist op zoek bent naar een opmerkelijk of verrassend perspectief. Fisheye-beelden zijn vaak dynamisch en geven een totaal andere kijk op een voorwerp, landschap of situatie. Ook ’s avonds en ’s nachts zijn er volop mogelijkheden te bedenken.

Tijdens een feestje is het bijvoorbeeld leuk om met een fisheye aan het werk te gaan omdat je veel reuring, dynamiek en vrolijkheid tegelijk vangt. De vertekening zorgt ervoor dat niet alles gelijk met de werkelijkheid in beeld komt, maar dat maakt niet uit. Zeker bij een fisheye is dit een effect wat juist gewenst is, en de kijker ziet ook duidelijk dat het gebruik van het fisheye-objectief bewust is gekozen en geen ‘foutje’ is.

Dat is tegelijk ook onze tip: zorg ervoor dat als je een fisheye-objectief gebruikt, dat duidelijk te zien is dat je dit expres hebt gedaan. Zoek dus vooral naar opmerkelijke perspectieven, scheve lijnen, dynamische composities en opmerkelijke situaties. Dit versterkt het bijzondere effect.

Ook in (stedelijk) landschappen kan het gebruik van een fisheye voor opmerkelijke resultaten zorgen. De avond en nacht maken een beeld sowieso visueel aantrekkelijk door de andere kleuren, verlichting en contrasten. Zeker in situaties waarin veel verlichting aanwezig is, bijvoorbeeld op een druk kruispunt, kan het gebruik van een fisheye-objectief extra waarde aan de foto toevoegen. Hoe meer verlichting je kunt fotograferen in één beeld, hoe dynamischer de foto. Denk dan aan verkeer, lantaarns, etalages, verlichte ramen enzovoort.

Fotografeer je met een fisheye-objectief, zoek dan dus vooral naar situaties waarin veel gebeurt.