Nabewerking: een volledige workflow van de vogelfoto in Lightroom

Het fotograferen van vogels valt niet altijd mee. De ene vogelfoto is eenvoudiger te schieten dan de andere. Zit een vogel rustig op een takje, dan heb je vaak zelfs nog tijd om je instellingen te corrigeren. Maar betreft het een vogel in een snelle vlucht, dan wordt de tijd om te reageren een stuk korter. Dan zal het zeker voorkomen dat de belichting of compositie niet optimaal is.

Maar wie wat basisbewerkingen weet toe te passen, zal in staat zijn om die net niet perfecte foto tot een ultiem eindresultaat om te buigen. Daarom delen wij een workflow voor nabewerken in Lightroom Classic met je.

Om ervoor te zorgen dat je alle stappen in deze workflow meteen mee kunt doen, hebben we een oefenbestand voor je klaargezet. Dit kun je downloaden vanaf https://www.tiny.cc/wfvogel. Het gaat om het bestand Torenvalk.dng.

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Beweging en Actie in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het vastleggen van beweging, snelheid en nog veel meer.

De foto die we in deze workflow gebruiken, is een beeld van een torenvalk. Plots kwam deze in beeld tijdens een wandeling over de dijk. We konden de vogel scherp vastleggen door de juiste scherpstelling en sluitertijd. Maar optimaal is de plaat niet geworden. Er zitten problemen in de belichting: de vogel is te donker. Ook de uitsnede en kleuren laten behoorlijk te wensen over. Tijd dus om deze door Lightroom Classic te halen.

Onze basisfoto.

Croppen. Een veelgehoorde term bij vogelfotografie. Hoe lang je lens ook is en hoeveel millimeters je ook hebt, je kunt nooit dicht genoeg bij je onderwerp komen. Daarom wordt in de nabewerking veelal gecropt; oftewel bijgesneden. Door je foto bij te snijden, vergroot je je onderwerp. Tevens heb je daarbij meteen de mogelijkheid je compositie nog wat verder te finetunen.

Als je je foto hebt ingeladen in Lightroom Classic, kun je de bewerkingen doen in de Ontwikkelmodule. Deze module is aan te klikken rechtsboven in je scherm. Voor het bijsnijden van de foto, kies je vervolgens voor de tool Uitsnijdbedekking. Dit is het eerste gereedschap onder het Histogrampaneel. Werk je liever met een sneltoets? Kies dan op je toetsenbord voor de letter R.

Als je het gereedschap Uitsnijdbedekking hebt geactiveerd, zie je in dat betreffende paneel een aantal mogelijkheden. In deze workflow hoeven we de parameters niet te wijzigen, we gaan uitsluitend onze afbeelding bijsnijden. Wel willen we zorgen dat de originele verhouding ongemoeid blijft. Door op het hangslot te klikken, kun je dit hangslot openen en sluiten. Zorg dat dit slotje gesloten is.

Nu je gereedschap geactiveerd is, zie je dat de afbeelding omlijnd is. Je ziet verdikte markeringen op de hoeken van de omlijning en langs de zijden van je afbeelding. Ga eens op zo’n markering staan met je muis, maar klik er niet op. Je ziet nu dat je muisaanwijzer verandert in een streep met twee pijlen. Je kunt vervolgens met ingedrukte muistoets het kader aanpassen en je afbeelding snijden.

Ga in de rechter onderhoek staan en pak daar je kader op om de afbeeldingen te schalen met ingedrukte muistoets. Door vervolgens buiten de hoeken te gaan staan, verandert je muisaanwijzer in een kromme pijl. Zo kun je met ingedrukte muistoets het nieuwe kader verdraaien en komt de vogel meer rechtop. Maak een uitsnede naar keuze, maar zorg wel dat de vleugels binnen het kader blijven. Als de uitsnede naar wens is, klik je op Gereed rechtsonder je afbeelding.

Bijsnijden en draaien.

Onze uitsnede is een heel stuk geperfectioneerd. Dat kunnen we van de belichting nog niet zeggen. Doordat we de torenvalk tegen een lichte lucht hebben gefotografeerd en daarop niet goed geanticipeerd hebben, is de vogel nu nog een donker geheel. De foto heeft daardoor weinig details en een gebrek aan kleur. Om dit de verbeteren, gaan we aan de slag met het paneel Standaard. Dit is het eerste paneel onder het Histogram Mocht dit paneel nog gesloten zijn, klik dan op het driehoekje achter het woord Standaard. Met driehoekjes in Lightroom Classic open en sluit je de diverse panelen.

De vogel kent nu veel donkere delen. Die donkere delen noemen we schaduwen. Pas nu de schuif bij Schaduwen aan naar een hogere waarde. Wij kozen voor +76. De vogel komt volledig tot leven. De hooglichten, de lichtste delen in een foto, brengen we naar een waarde van -10, zodat de lichtste delen in de foto wat extra detail krijgen. Om de belichting verder te perfectioneren, brengen we de schuif bij Belichting naar +0,30 en Contrast naar +10.

Een paar schuiven maken werkelijk een wereld van verschil. De vogel is nu veel meer het stralende middelpunt geworden van de foto. Om nog wat extra kracht bij te zetten, schuiven we de slider bij Levendigheid omhoog naar een waarde van +25. Zo brengen we wat extra kleur in.

Aanpassingen in het paneel Standaard.

De algehele kleur hebben we zojuist een klein beetje opgetrokken in het paneel Standaard. Maar met de kleuren willen we nog een klein stapje verder gaan, en de ene kleur los van de andere kleur in de foto aanpassen. Zo vraagt de blauwe lucht om een andere aanpak dan de gele tinten in het lijf en de poten.

Daarvoor verlaten we ons Standaardpaneel en zoeken we aan de rechterzijde van ons scherm naar het paneel HSL/Kleur. Klik op het woord HSL. Je krijgt nu een lijst met kleuren te zien met daarboven een drietal tabbladen: Kleurtoon, Verzadiging en Luminantie. Klik op het woord Verzadiging. We kunnen nu per getoonde kleur de verzadiging aanpassen.

We willen graag het blauw van de lucht een stuk versterken. In dat geval kunnen we eventueel simpelweg de schuif bij blauw aanpassen naar rechts. Daarmee zal Lightroom exact doen wat we vragen: het blauw versterken in de gehele afbeelding. Maar misschien is er in die lucht ook de kleur aqua aanwezig. Of paars. Het is daarmee lastig te bepalen welke schuif we nu exact moeten aanpassen. En juist daarvoor heeft Lightroom Classic een geweldige tool.

Het paneel HSL in de tabblad-modus Verzadiging.

In het HSL-paneel zie je in de linkerbovenhoek (net onder het woord kleurtoon) een rondje met een puntje. Klik daarop. Verplaats vervolgens je muis zonder verder te klikken naar de afbeelding. Je ziet nu datzelfde rondje met een puntje in je afbeelding met een klein pijltje erboven en eronder. Je gaat nu met de muis naar het onderwerp waarvan jij de kleur wilt beïnvloeden: de blauwe lucht.

Ga hiervoor op een plek in die lucht staan. Als je nu de muistoets indrukt en ingedrukt houdt, dan herkent Lightroom Classic automatisch om welke kleur het gaat. Ook de eventueel aangrenzende kleur gaat Lightroom meenemen, zodat er een natuurlijke overloop in het geheel blijft bestaan. Het enige dat je nog hoeft te doen, is met je ingedrukte muisknop de muis naar voren of achteren bewegen. Door de muis van je af te bewegen, zal de verzadiging verhoogd worden van de kleur waarop je startte. Ook de eventueel aangrenzende kleuren (van de lucht) gaan daarin mee.

Het blauw in de lucht wordt aangepast.

Gelukt? Doe nu hetzelfde voor de geelachtige tinten. Ga in het geel van de poten staan en verhoog de verzadiging. Zie je dat niet alleen het geel meegenomen wordt, maar ook het oranje? Klaar? Klik op Gereed om de aanpassingen door te voeren en de HSL-bewerking te beëindigen.

Het oranje verandert als aangrenzende kleur bij geel automatisch mee.

Wat een gedaanteverwisseling! De vogel is als zo goed als af! Maar we gaan nog ietsje verder. Een juiste contrastwerking is prettig voor de kijker en lijkt zelfs de scherpte te beïnvloeden, hoewel dat laatste slechts een gevoel is.

We gaan aan de slag met het Aanpassingspenseel, het laatst icoon onder het Histogrampaneel. Klik op dat icoon. We gaan dit penseel gebruiken om de lichte delen in de torenvalk nog ietsje lichter te maken. Zodra je het icoon hebt aangeklikt, gaat het effectenpaneel met de schuiven open. Pas daar direct de schuif bij Hooglichten aan naar +40 en de schuif bij Witte tinten naar +30. Overal waar je straks overheen schildert, worden de lichtere tinten nog lichter, maar de donkere tinten blijven ongemoeid.

Het effectenpaneel.

Voordat je kunt gaan ‘schilderen’, passen we eerst de grootte van het penseel aan. Deze instellingen vind je onder de laatste schuif van het effectenpaneel. Zet de Grootte naar een waarde van 13 en Doezelaar naar 100. Mocht er een vinkje staan bij Automatisch maskeren, haal deze dan weg .

Aanpassen van de penseelinstellingen.

Schilder nu met ingedrukte muistoets over de lichte delen van de torenvalk. Dus over de lichte delen van de vleugels en de lichte delen van het lijf. Deze zullen nu nóg lichter worden en daarmee ook meer doortekend.

De lichte delen zijn een fractie lichter geworden.

Hetzelfde kunnen we nu doen voor de donkere delen in de vleugels en het lijf. Hiertoe maken we een nieuw penseel aan. Klik boven in je effectenpaneel op het woord Nieuw. Dubbelklik daarna op het woord Effect.

We gaan nu de nieuwe effecten instellen. Schuif daarvoor de slider bij Schaduwen naar een waarde van -10 en de waarde bij Zwarte tinten naar -20. De penseelinstellingen hoef je verder niet aan te passen. Deze staan nog op de waarden die je eerder hebt ingesteld.

Schilder nu met ingedrukte muistoets over de donkere delen van de vogel. Deze zullen nu nog een kleine stukje donkerder worden. De donkere delen steken nu perfect af tegen de lichte delen. Hiermee zijn de contrasten in de torenvalk sterk verbeterd. Gelukt? Klik op Gereed om het Aanpassingspenseel te sluiten.

Met deze effectinstellingen maken we donkere delen nog donkerder.

Details! Daar draait het om. We willen zo veel mogelijk zien van de pracht van de vogel. Daarom moeten we nog aan de slag met het verscherpen van de foto. Ga hiervoor naar het paneel Details aan de rechterzijde van je scherm.

Als je dit paneel opent, zie je een 100%-weergave van een deel van je foto. Om deze op het oog van de vogel te kunnen zetten, klik je op het vierkantje linksboven in het paneel. Daarna klik je op het oog van de vogel. Zo heb je je vergrootglas op precies de juiste plek liggen.

Een 100 procent voorvertoning van een deel van de foto in het paneel Details.

De foto die we gebruiken in deze workflow is genomen met een iso-waarde van 320. Doordat we in onze workflow de schaduwen wat hebben opgetrokken, ontstaat wat ruis in de foto. Die halen we eerst weg, alvorens we de foto verder verscherpen. We kunnen de aanwezige ruis temperen bij de sectie Ruisreductie. Zet hiervoor de schuif bij Luminantie naar een waarde van 25. Overdrijf nooit bij deze schuif. Hoe meer ruis je verwijdert, hoe meer details verloren kunnen gaan.

Ruis verwijderen.

Nu is het tijd om te verscherpen. Verscherpen is een vak! Daarom kun je die verscherping niet standaard op +40 laten staan. We gaan een stuk secuurder verscherpen en ook alleen datgene dat nodig is: de vogel en niet de lucht. En dat kan door te werken met de schuif bij Masker.De schuif Masker is een vaak onbegrepen schuif. Schuif er maar eens mee naar andere waarden: er lijkt niets te gebeuren.

De schuif Masker begint pas te leven als je de Alt-toets ingedrukt houdt en tegelijkertijd op het schuifje klikt. Je afbeelding wordt helemaal wit. Als je die Alt-toets ingedrukt blijft houden en tegelijkertijd de schuif bij Masker naar rechts begint te bewegen, zie je dat er ook zwarte delen zichtbaar worden.

En door te schuiven met deze combinatie van de ingedrukte Alt-toets en de schuif Masker, kun je exact bepalen wat je wél en wat je níet wilt verscherpen. Alles wat je wit laat in het masker, wordt uiteindelijk verscherpt. Alles wat zwart wordt, wordt niet verscherpt. Stel het masker zo in dat alleen de vogel wit is.

Het instellen van het ‘Masker’.

Als je het masker hebt ingesteld, dan kun je de ALT-toets en je muistoets loslaten. Nu pas je alleen nog de gewenste scherpte toe. Zet hiertoe de schuif bij Hoeveel naar 90 en bij Straal naar 1,2.

Het daadwerkelijke verscherpen.

Het eindresultaat.

Zoom Academy

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Beweging en Actie in Zoom Academy. Hierin leer je de technieken te beheersen die beweging in je foto’s brengen en nog veel meer.

Zo leer je onder andere: