Redactie
12 augustus 2020, 07:32
De belichting tijdens het fotograferen is van groot belang voor de mogelijkheden die je in de nabewerking hebt. Zorg voor een goed belichte foto en gebruik hiervoor het histogram.
Het histogram is een grafiekje dat bij veel camera’s onrustig op het scherm danst tijdens het fotograferen. Abracadabra voor de meeste beginners, maar wie het leert lezen, haalt er een schat aan informatie uit waarmee je foto’s optimaal kunt belichten.
Lichtintensiteit
Vergeet even dat we meestal in kleur fotograferen en doe alsof we in zwart-wit werken. In de foto komen dan alleen nog wit, zwart en allerlei grijstinten voor. Dit zijn alle lichtintensiteiten die jouw camera kan vastleggen. Het worden ook wel tonen genoemd. In het histogram zie je precies hoe vaak elke lichtintensiteit voorkomt. Uiterst links staat voor zwart, dus het ontbreken van licht. Helemaal rechts is puur wit, oftewel het felste licht dat de sensor kan registreren. Er tussenin zie je alle grijstinten.
Hoe hoger een staafje reikt, hoe vaker die lichtintensiteit voorkomt. Blijft een staafje laag of is het afwezig, dan is die toon vrijwel niet te vinden in de foto.
Waar vind je het histogram?
Elke digitale camera kan een histogram laten zien zodra je een foto op het scherm terugkijkt. Druk (een aantal keer) op een knop die zoiets als display of info heet, tot het histogram tevoorschijn komt.
Op de meeste camera’s kun je met de ‘Display’-knop het histogram tevoorschijn toveren.
Handiger is het om al tijdens het fotograferen het histogram in de gaten te houden. Want dan kun je de belichting direct bijsturen, nog voordat de foto gemaakt is. Als je met een spiegelreflex fotografeert, kan dit alleen als je in live view werkt, dus via het camerascherm. Bij sommige camera’s kun je het histogram ook in de digitale zoeker (evf) bekijken.
Druk je op de display- of infoknop, maar komt het histogram niet tevoorschijn? Bij de meeste camera’s kun je via het menu instellen welke informatie op het scherm en in de zoeker getoond wordt. Vink daar het histogram aan. In Lightroom is het histogram straks altijd rechtsboven in de module Ontwikkelen zichtbaar.
Het perfecte histogram
Soms spreekt men over een ideaal histogram, alleen bestaat er niet zoiets als een ideaal histogram, net zo min als er een ideale belichting bestaat die in alle omstandigheden werkt. De vorm van het histogram hangt namelijk af van het onderwerp, de manier waarop je het wilt vastleggen én de lichtomstandigheden waarmee je te maken hebt.
Fotografeer je bijvoorbeeld een goed verlichte witte ruimte waarin allemaal witte meubels staan, dan ziet jouw camera nagenoeg alleen maar lichte tonen. Dus zullen vooral de staafjes aan de rechterkant van het histogram flink uitslaan. En dat moet ook, anders zijn al die lichte tinten ineens maar grauw en grijs. Andersom slaan in een donkere ruimte met donkere meubels (waar je nog steeds goed licht hebt) vooral de staafjes aan de linkerzijde uit.
In dit histogram zie je duidelijk de aanwezigheid van veel donkere tonen in de foto.
Dit histogram hoort bij de foto hieronder. Je ziet vooral hoge staafjes bij de lichte delen, oftewel de witte tinten.
Een gelijkmatige verdeling
Omdat je de lichtverdeling ziet, kun je een histogram mooi gebruiken om de juiste belichting in te stellen. Voorwaarde is dus wel dat je weet wat je fotografeert. Een los histogram zegt weinig, je hebt altijd de context nodig.
Stel dat je op een mooie zonnige winterdag (zonder sneeuw) een landschap fotografeert. De zon staat niet al te hoog achter je aan de hemel, dus alles wat je voor je ziet, wordt gelijkmatig verlicht. Het histogram zal er als een mooi berglandschap uitzien. Het begint laag in de linkerhoek, klimt gestaag omhoog, zakt en stijgt af en toe een beetje en zakt in de buurt van de rechterhoek langzaam weer omlaag. Dit is het histogram dat doorgaans als ideaal wordt gezien (uit de fabels dus). In dit geval klopt dat, omdat het licht mooi verdeeld is. Er zijn geen extremen. Er zijn geen heel felle lichten of diepe schaduwen. Want dan hadden er ook pieken aan de uiteinden moeten zitten.
