De nabewerking van een foto in het blauwe uur: zo pakt Jeroen Lagerwerf dat aan

Bewerk je je foto’s goed na, dan kun je de foto nog veel mooier maken dan dat hij uit de camera komt rollen. Jeroen Lagerwerf neemt je mee in zijn bewerkingsslag.

Dit artikel komt uit de volledige Cursus Licht in het Donker in Zoom Academy. Hierin leer je alles over het fotograferen bij weinig licht en nog veel meer!

Omdat Woerden niet uitblinkt in grootse moderne architectuur, heb ik bij deze foto gekozen voor een natuurlijk kader, namelijk: de poort van de Kazerne. Dit verkleint de ruimte en geeft de foto richting zodat de Petruskerk (het onderwerp) er mooi uit komt. De foto is gemaakt tijdens het blauwe uur in december 2021, dus eigenlijk laat in de middag, tegen de avond.

Drie foto’s

Nadat ik de compositie had bepaald, heb ik een aantal foto’s gemaakt waarvan ik er uiteindelijk drie heb gebruikt in de nabewerking. Het diafragma van F 16 was genoeg om zowel de voorgrond als de achtergrond voldoende scherp te krijgen.

De eerste foto heb ik belicht op de donkere poort van de Kazerne zodat er niet te veel ruis ontstaat als ik de schaduwen van de poort zou ophalen in de nabewerking.

ISO 100 · F 16 · 13 SEC · 17 MM

Belicht op het licht in de etalage van de winkels. Om geen overbelichte plekken te krijgen, heb ik deze foto zo lang mogelijk belicht, zonder ze over te belichten.

ISO 100 · F 16 · 1 SEC · 17 MM

De derde foto is gelijk aan de tweede, maar omdat er vrijwel altijd mensen op het plein waren, heb ik meerdere foto’s gemaakt. Zo kan ik de schimmen van mensen in de nabewerking gemakkelijk weghalen.

ISO 100 · F 16 · 1 SEC · 17 MM

Eerste stap in Lightroom

Deze drie foto’s bewerk ik eerst in Lightroom Classic, zodat ze beter op elkaar aansluiten. Ik haal de schaduwen in de donkere foto’s iets op en dim de hooglichten in de voorgrondfoto. Ook zorg ik dat de kleurbalans bij alle foto’s hetzelfde is, en pas ik lenscorrecties toe in verband met mogelijke chromatische aberratie. Het verscherpen van de foto doe ik nu nog niet! Dat doe ik pas na het bewerken in Photoshop, helemaal aan het einde.

De drie foto’s voorbewerkt in Adobe Lightroom.

Bewerking in het kort

De in Lightroom voorbewerkte foto’s laad ik daarna in Photoshop als drie aparte lagen. Ik zal even in het kort uitleggen wat ik doe, en daarna neem ik je nog stap voor stap mee hóé ik dat doe.

Door gebruik te maken van luminosity masks kan ik heel selectief delen van de verschillende lagen doordrukken of juist weglaten. Zo heb ik de blauwe lucht en de verlichte etalages van de donkerste foto gebruikt, maar de voorgrond, het plein en de kerk van de lichtste foto.

Door het selectief gebruiken van verschillende delen van de lagen, is de Petruskerk in de uiteindelijke foto een stuk lichter dan het plein op de voorgrond. Hierdoor is het een beetje alsof de kerk verlicht is (terwijl dat niet het geval was). Het effect hiervan is dat de kijker precies weet waar het in deze foto om draait: de Petruskerk in de avond.

Het effect van de lichte kerk wordt nog eens versterkt doordat ik de voorgrond juist wat donkerder gemaakt heb. Ik heb zelfs heel subtiel ook het plein richting de kerk iets verlicht, waardoor je als kijker regelrecht vanuit de poort, over het plein en langs de winkels, naar de kerk zal kijken. Dit donker-en-licht-effect geeft samen met de poort op de voorgrond een gevoel van diepte in de foto.

Om het nog duidelijker te maken, contrasteert de kleur van de lichte kerk ook sterk met de knalblauwe lucht, die complementair is aan de warme kerk! Hierover leerde je in het vorige onderdeel al meer.

Bewerking in Adobe Photoshop

Door in Lightroom de drie foto’s te selecteren en met de rechtermuisknop via het menu Foto / Bewerken in / Open als lagen in Photoshop te kiezen, worden de foto’s als drie lagen in Photoshop geladen.

Open de foto’s als lagen in Photoshop.

Luminosity Masks

Om de foto’s samen te voegen, maak ik vrijwel altijd gebruik van luminosity masks. Dit zijn maskers of selecties op basis van lichtintensiteit, kleurtint of kleurverzadiging. Hoewel luminosity masks een standaardfunctionaliteit van Photoshop is, is het veel makkelijker om de selecties via de plug-in ‘TK Actions’ te maken. TK8 is hiervan de meest recente versie. De plug-in kost 29 dollar, maar er is ook een gratis versie (TK Basic V6) te downloaden. Deze laatste heeft minder functies dan de betaalversie, maar is prima om mee te beginnen. Je downloadt de TK Actions via https://goodlight.us/panels-and-videos.html en kunt het na installatie als plug-in in Photoshop gebruiken.

Ik gebruik de donkere foto, die belicht was op de hooglichten, als basis. Om te beginnen wil ik meer details in de donkere delen terugbrengen. Dit doe ik door een selectie van de donkere delen te maken via het TK Panel. Met deze selectie actief, schilder ik het masker met een zacht penseel in op de donkere delen. Door dit selectief te doen, en niet direct de gehele selectie op het masker toe te passen, kan ik zelf precies bepalen waar ik de foto lichter of juist donkerder wil laten. Ik gebruik de selectie dus als een soort stencil, waar ik selectief inkt op doordruk.

Dit is de gratis versie TK Basic V6, waarmee je makkelijk bepaalde lichtintensiteiten kunt selecteren.

Kleur en contrast

Als ik hier tevreden over ben, voeg ik een aanpassingslaag Selectieve kleur toe, waarmee ik de kleurtint blauw iets aanpas naar smaak.

Daarna maak ik nog enkele aanpassingen via Color Efex Pro uit de NIK Collection (betaalde versie, zo’n 100 euro). Deze plug-in heeft een aantal handigheden om subtiel aanpassingen te doen in verschillende lichtzones. Voor deze foto heb ik de modules Pro Contrast, Tonal Contrast, Darken / Lighten Center en Contrast Only gebruikt.

Vervolgens speel ik nog wat met de dekking van de lagen in Photoshop om te zien of ik niet teveel in een keer heb aangepast.

Ik gebruik vier modules in Color Efex Pro uit de NIK Collection om extra lichtaanpassingen te doen.

Camera Raw

De finishing touch doe ik meestal door met Ctrl+Alt+Shift+E al de lagen samen te voegen (ook wel ‘stamp layer’ genoemd) en die via Filters / Camera Raw-filter af te maken. Hierin voeg ik eerst een Radiaal verloop toe, na ik via Afbreken (gekke vertaling, Engels: Substract) voor Kleurbereik kies, de blauwe lucht kies als tint, en dan de selectie omkeer. Met dit masker actief zet ik de Witte tinten naar +49% om de blauwe lucht er meer uit te lichten.

In Camera Raw pas ik de lucht nog aan qua kleur.

Transformatie

Zo’n ‘stamp layer’ (samengevoegde laag) is ook goed te gebruiken om via Vrije transformatie ( Ctrl+T) nog geometrische aanpassingen te doen. Zo staan poortdeuren op deze foto een beetje scheef, wat ik hiermee even corrigeer.

Finishing touch

Mijn werkwijze verschilt per foto, maar globaal gaat het meestal wel in deze volgorde. Wel kan ik soms heel lang bezig zijn met het selectief doordrukken van selecties tot in het kleinste detail. Voor foto’s op Instagram hoeft dat misschien allemaal niet zo precies, maar als de foto groot wordt afgedrukt wil je natuurlijk wel dat het netjes en foutloos is.

Als de foto klaar is, sla ik die tijdelijk op, inclusief alle aanpassingslagen. Dit is vaak een erg groot bestand, maar geeft je de mogelijkheid om later nog aanpassingen te doen. Als ik na een paar weken nog steeds tevreden ben met de bewerkingen, sla ik de foto op als tiff-bestand zonder lagen en inclusief kleurenprofiel. Dit bestand gebruik ik dan als ik de foto wil afdrukken of naar klein formaat wil exporteren. Het verscherpen van de foto doe ik pas in deze laatste fase en sla de verscherping nooit op in het bronbestand.