Redactie 
Wil je de kunst van macrofotografie beheersen? Bekijk dan onze Cursus Macro & Close-Up!
Olie. Da’s vet!
Men neme een doorzichtige ovenschaal. Die vul je voor een deel met water. De met water gevulde schaal plaats je op een bedje van gekleurd papier. De vellen leg je deels over elkaar heen. In plaats van met kleur kun je ook met uitsluitend zwart en wit werken. Maak daarmee eens een eenvoudig patroon. Check! De schaal staat op het papier.
Druppel nu een paar druppels olijfolie langzaam in het water. Het handigste is om eerst wat olijfolie op een theelepel te doen, en de olie vervolgens druppel voor druppel het water in te laten glijden. Klaar? Zorg voor voldoende licht dat op het water valt. De opstelling dicht bij het raam plaatsen werkt al prima, maar met een zaklamp op het water schijnen kan ook.
Nu is het tijd om je camera te pakken. Schroef je macrolens erop en zoek een paar druppeltjes olie die op het water drijven. Zie je de prachtige kleuren en de schoonheid van een druppel? Mochten de druppels niet mooi tegen elkaar aan liggen, gebruik dan een rietje en blaas de druppels voorzichtig de goede richting op. En als de druppels zich niet mooi vormen, voeg dan een druppeltje afwasmiddel toe aan het water. Wél achteraf, anders gaat het schuimen. Ook leuk is om het water eerst te kleuren met bijvoorbeeld kleurstof of ranja.
Speelgoedauto’s
De zolder ligt er misschien nog wel vol mee. Of zoon- of dochterlief heeft een behoorlijke verzameling op zijn/haar kamer staan. Leen er eens eentje en ga aan de slag om je eigen miniatuurwereld met autootjes te creëren. Wat ontzettend leuk is, is om de speelgoedauto op een dusdanige manier te fotograferen dat het lijkt alsof het een echte sportwagen is. Je zet de kijker dus bewust op het verkeerde been. Zet de auto eens op een laagje tarwemeel, dan lijkt het alsof-ie op fijn woestijnzand staat. Of gebruik poedersuiker. Daarmee kun je sneeuw nabootsen.
Let ook goed op het standpunt dat je gebruikt voor een dergelijke ‘creëer-je-eigen-wereld’-foto. Kijk naar de virtuele horizon en zorg dat het geheel klopt. Het is ook tof om kleine details toe te voegen. Zo maak je van kwastharen helmgras en van fijn grind immense rotsen.
Druppels
Heb je al de schoonheid van een opspringende druppel ontdekt? Heb je ooit gezien hoe mooi hij danst en balanceert op zijn broze ondergrond? Vul een schaal met water en laat daar vanaf een redelijke hoogte telkens een druppel in vallen. Kijk er eens goed naar. De druppel valt en zakt door het wateroppervlak. En wanneer het ontstane gat zich weer sluit, komt een druppel omhoog en komt die los van de ondergrond. En juist dát moment is fantastisch om vast te leggen. Maar makkelijk is het niet. Je moet een uiterst nauwkeurige timing hebben. Je camera in de burstmodus gebruiken kan uitkomst bieden. Denk ook aan je sluitertijd. Die moet kort genoeg zijn om je druppel te ‘bevriezen’. Binnenshuis kun je nog weleens licht tekortkomen. Mocht dat zo zijn, dan kan je flitser eventueel soelaas bieden. In plaats van met water krijg je ook toffe effecten met melk of andere vloeistoffen.
Dek jij de tafel …?
Messen, vorken en lepels. Ze liggen dagelijks voor ons op tafel zodat we onze maaltijden op een beschaafde manier kunnen nuttigen. Maar wist je dat deze alledaagse voorwerpen zich meesterlijk laten fotograferen? Een lepel heeft fantastische vormen, een vork ook. En nóg mooier: ze geven fantastische schaduwen. Schijn er maar eens van opzij op met het lampje van je telefoon. Of leg een vork eens op een spiegelende ondergrond. Je kunt prachtige surrealistische voorstellingen maken met sierlijk bestek. Eet smakelijk!
IJskristallen
Een ijskristal is niets anders dan een klein deeltje ijs, dat zijn inspirerende ontwikkeling dankt aan het feit dat kleine watermoleculen zich als minikristallen hechten aan een vast deeltje stof. De uiteindelijke vorm wordt bepaald door de temperatuur en de luchtvochtigheid. Een ijskristal is herkenbaar aan zijn zeshoekige uiterlijk en groeit gestaag door het aanvriezen van waterdamp. Als tijdens een koude nacht ijskristallen zich gaan opstapelen, ontstaat rijp. Wie rijp van dichtbij bekijkt, kan vaak met het blote oog al bijzondere en inspirerende structuren herkennen.
Wist je dat je deze structuren zich prima laten fotograferen? Maar wat nou te doen als het hartje zomer is? Kun je dan ook ijskristallen fotograferen …? De mogelijkheden zijn misschien een stukje minder. Maar leg eens een flesje in de diepvries, of een takje. Geef het een nachtje en zie wat er de volgende ochtend gebeurd is. Voilà!
Wil je nog meer detail laten zien van je ijskristallen? Dan zul je merken dat je macrolens waarschijnlijk onvoldoende vergroting biedt. Tussenringen kunnen dan uitkomst bieden. Zoals de naam al verraadt, worden die geplaatst tussen je body en je objectief. Ze worden vaak in setjes van twee of drie stuks verkocht. Deze tussenringen zorgen ervoor dat je nog dichter met je lens op je onderwerp kunt komen. En hoe dichter je op je onderwerp kruipt, hoe groter dat onderwerp in beeld komt. Hoe meer tussenringen, hoe groter dus de vergroting. Tussenringen laten zich prima combineren met een macrolens. Enige nadeel is dat tussenringen een stuk van je lichtsterkte opslokken. Je iso-waarde moet waarschijnlijk een stukje omhoog. Óf je maakt gebruik van een stevig en stabiel statief. In dat geval voorkom je trillingsonscherpte, zelfs met een wat langere sluitertijd, en kan je iso-waarde alsnog laag blijven. Wil je zeker zijn dat je zelf geen trillingsonscherpte veroorzaakt? Gebruik dan een draadontspanner, afstandsbediening of – als je camera die mogelijkheid biedt – een app op je smartphone om een foto te maken zonder dat je de ontspanknop aanraakt.
In de veren
Je ziet ze her en der liggen. In het groot en in het klein. En juist die allerkleinste, donzige veertjes laten zich maar al te mooi portretteren. Ga je dichtbij zitten en kies je voor een groot diafragma (laag F-getal), dan krijg je een boterzacht, dromerig effect. Neem je juist wat afstand en knijp je je diafragma een beetje dicht, dan zul je de scherpte en strakke lijnen van de veer duidelijk terug kunnen zien. Speel met het licht, maar óók met de achtergrond. Een wit, zacht veertje tegen een zwarte achtergrond geeft een duidelijk contrast en laat goed je onderwerp zien. Wil je het dromerig en hemels houden, kies dan bij een wit veertje juist voor een lichte achtergrond.
Veren van vogels zijn voorzien van een vette laag en wapenen de rechtmatige eigenaar tegen de regen. Druppels glijden er simpelweg vanaf en hechten vrijwel niet. Van die wetenschap kun je perfect gebruikmaken. De druppels blijven als bolletjes op een veer liggen. Een extra creatieve mogelijkheid dus. Pak een pipetje en leg wat druppels op een veer.
Cd van jou, cd van mij
Even voor de jongere generatie: er was zoveel meer vóór het tijdperk van Spotify, Apple Music en Deezer. Tot een jaar of tien terug was de cd, oftewel compact disc, ongekend populair: een schijfje vol met vette tracks van je favoriete bandje, dat je thuis of onderweg in je portable cd-speler afspeelde.
Hoewel de cd aan populariteit heeft ingeboet door streamingdiensten, is het in vergetelheid geraakte zilveren schijfje een prachtig object om te ontdekken met je macrolens. Kijk er alleen maar eens naar als er licht op schijnt. Een regenboog in al zijn pracht lijkt zich te verenigen met het glimmende oppervlak van de schijf. Een abstract geheel vormt zich voor je ogen. Nog mooier wordt het wanneer de plantenspuit eraan te pas komt. De waterdruppels geven een intiem effect op het geheel. Proberen? Zoek die oude, nooit meer gedraaide cd van Ace of Base of ABBA Teens eens op en verwijder het stof, schijn er met een zaklampje op en geef ‘m een kort pufje van de gevulde plantenspuit. Zie je de idyllische kleuren ontstaan? Let bij het fotograferen op je standpunt en kijk ook hoe het licht invalt en waar de ‘regenboogkleuren’ ontstaan. Met oude cd’s kun je de meest indrukwekkende macrofoto’s maken!
Fruit
Heb je de structuur van een ananas weleens goed bekeken? Of het oppervlak van een aardbei? Fruit kent niet alleen schitterende texturen, maar is vaak ook nog fantastisch gekleurd. Juist daarom zijn diverse vruchten uitermate geschikt om eens lekker op los te gaan met je macro-uitrusting. Een mooi alternatief zijn koffiebonen.
Wil je nóg creatiever aan de slag met fruit? Leg je fruit eens een uurtje in de vriezer. Er zal een laagje rijp ontstaan, dat kan zorgen voor een extra dimensie. Ook dungesneden plakjes fruit, zoals flinterdunne schijfjes sinaasappel, kiwi of grapefruit, bieden indrukwekkende mogelijkheden. Je kunt dan bijna door het fruit heen kijken en prachtige details laten zien. Wil je ook nog het perfecte licht creëren, neem dan eens het lampje van je smartphone en laat dit van de achterzijde door het plakje fruit schijnen. Het detail zal van je foto afspatten!
Ontstaan er hinderlijke schaduwen? Verlicht dan met een extra lampje de voorzijde. Een ‘reflectiescherm’ in de vorm van een wit vel papier of een stukje piepschuim kan ook wonderen doen. Zo bouw je je eigen licht om je onderwerp heen. Welke toffe creatie maak jij? Kies je voor detail of juist iets abstracts?
De betere blingbling
Horloges, maar ook andere sieraden, hebben een mooie glans. Toch zijn zulke onderwerpen lastiger te fotograferen dan je misschien zou denken. Juist door die glans is iedere oneffenheid, vlekje of stofje direct zichtbaar, vooral als er hard en direct licht op het onderwerp valt. Ga je dus met sieraden aan de slag, zorg dan voor zacht licht. Werk je met een studiolamp? Gebruik dan een softbox of een octabox om je licht te verzachten. Werk je met een simpele opzetflitser of zelfs met een zaklampje, dan kun je het licht zachter maken door het door een wit fel papier of een papieren zakdoekje te sturen. Het licht wordt behalve zachter ook egaler gespreid en laat je juwelen nog mooier uitkomen.
Ook een enkel onderdeel van een horloge is waanzinnig om te zien. Een pinnetje of tandwiel is een kunstwerk op zich. Mooi is om bij dit soort (maar ook bij andere) macro-onderwerpen gebruik te maken van een spiegelende ondergrond, zodat er een zachte reflectie ontstaat. Je kunt hiervoor heel eenvoudig een glasplaat gebruiken, die je op een wit of zwart vel papier legt. Ook een uitgeschakelde tablet doet wonderen. Kijk wel uit met de reflecties die ontstaan. Het is de bedoeling dat alleen je onderwerp reflecteert, en niet allerlei randverschijnselen uit de omgeving zoals lampen of spullen op tafel.
Kaarsjes en andere lichtjes
Steek eens een kaarsje op en zie hoe de pit oranje kleurt. Perfect voor je macrolens. Maar pas op: kom niet te dichtbij, want anders kan je lens in de vlam terechtkomen. Het lastige van het fotograferen van kaarsen en andere lichtbronnen van dichtbij is dat je camera vaak niet dát plaatje aflevert dat je verwacht had. Een kaars heeft dikwijls te weinig detail in het uiteindelijke resultaat. De oplossing? Kies voor de juiste lichtmeetmethode in je camera, in dit geval spotmeting. Je zult zien dat de belichting nu veel beter zal zijn. Met deze instelling kun je ook heel mooi de gloeidraad van een lamp fotograferen.
Oneindige mogelijkheden
Naast bovenstaande unieke macro-ideeën zijn er natuurlijk nog talloze andere mogelijkheden om je macrolens tot het uiterste te dwingen: boeken, voetafdrukken, afbladderende verf, structuren op muren, knopen in touw, schroeven, hagelslag, enzovoort. Met je macrolens kun je voortdurend blijven ontdekken. Een rondje door je huis zal je een keur aan onderwerpen opleveren. Houd bij ieder beeld goed voor ogen wat je wilt: scherpte, scherptediepte en licht zijn belangrijke ingrediënten. Maar minstens zo belangrijk is het standpunt dat je inneemt ten opzichte van je onderwerp. Een rechtopstaande schroef van onderaf gefotografeerd zal een imponerender beeld opleveren dan recht van voren. Experimenteer erop los. Er zijn onderwerpen genoeg. Denk groot in de wereld van de kleine dingen!
Zoom Academy
Je kunt nog zo veel meer met macrofotografie. In de Zoom Academy Online Cursus Macro & Close-Up leer je hier alles over!
Je leert zoal:
- Hoeveel je al kunt vinden in je eigen tuin aan onderwerpen!
- Om te gaan met weinig licht binnenshuis
- Welke huis- tuin- en keukenvoorwerpen je allemaal kunt fotograferen
- Alles over het nabewerken van je macrofoto’s
Dat wil je toch? In deze cursus leer je alles over Macrofotografie!
