10 december 2015, 14:00

Menno Boer krijgt zijn foto’s niet goed scherp en weet niet hoe het komt. Hij schakelt de Fotodokter in voor hulp.

De vraag

Naar mijn idee heb ik een probleem met de scherpte. Namelijk het volgende: via de WiFi functie op mijn camera (Canon EOS 70D) heb ik de foto’s geüpload naar mijn telefoon. Hier zijn de foto’s, net als op het display van mijn camera, haarscherp. Zodra ik de foto’s op mijn laptop in .jpeg open (of als .CR2 in Photoshop CS6), zijn de foto’s lang niet zo scherp als op de andere displays. Hoe kan dit? Ligt dit aan de opname van de foto, of aan de resolutie van de monitor van mijn laptop, of is het iets anders? Foto’s van andere Zoomers worden wel veel scherper weergegeven op de laptop, wat mijn twijfel over de laptop in verwarring brengt. De camera met lens heb ik onlangs laten schoonmaken en kalibreren, waarbij alles binnen de marges is bevonden.

ISO van 1000 is misschien wat hoog, maar moet volgens mij geen invloed hebben op de scherpte. Sluitertijd: 1/125 Diafragma: f/6.3

De behandeling van de Fotodokter

Menno vraagt veel verschillende dingen: scherpstellen, verschillende monitoren, iso-mogelijkheden. Laten we bij het begin beginnen, deze foto is niet scherp. En dat is volgens de Fotodokter heel simpel, hij is niet goed scherpgesteld. De oorzaak is dus simpel, nu nog de behandeling zodat je dit in de toekomst voorkomt.

Zoals je ziet, is er bij de rits scherpgesteld en niet het gezicht. Ook zal het kind nog bewogen hebben, wat niet bijdraagt aan de scherpte.

Scherpstellen

Scherpstellen is een nauwkeurig werkje. Je kunt het zelf doen, door handmatig scherp te stellen. Of het aan de camera laten, met autofocus. Wanneer doe je wat? Met de hand scherpstellen doe je vaak wanneer de autofocus het laat afweten. Als er heel weinig licht is of wanneer het contrast te laag is om ergens op scherp te stellen. Het kan ook gebeuren dat objecten in de zoeker dicht op elkaar zitten of wanneer een onderwerp toch niet van plek verandert. In het laatste geval wanneer er extreem weinig scherptediepte is en je er honderd procent zeker van wilt zijn dat exact het juiste deel van het onderwerp scherp is, kun het best op handmatig overschakelen.

In het donker zul je vaak moeten overschakelen op handmatig scherpstellen. Foto: xipe

Scherpstelpunt

In het geval van Menno, een snel bewegend onderwerp met voldoende licht kies je voor autofocus. Maar dan is het scherpstelpunt belangrijk. Elke spiegelreflex kent meerdere scherpstelpunten. De hoeveelheid en de plek verschillen per merk en model. Theoretisch kan de camera zelf een scherpstelpunt uitkiezen. Je hoeft dan alleen het toestel te richten en af te drukken. Nadeel is dat je nooit zeker weet of het hoofdonderwerp scherp wordt. Vaak wordt namelijk automatisch het dichtstbijzijnde object gekozen. Dat was in dit geval de rits. Dat is waarom de meeste fotografen liever zelf kiezen door het middelste scherpstelpunt actief te maken en dat op het hoofdonderwerp richten. Het scherpstelpunt van je camera kun je vaak handmatig kiezen via het menu of via de knoppen van je camera. In de handleiding van je camera of op internet kun je snel vinden hoe dit voor jouw camera werkt. Je richt eerst op bijvoorbeeld de ogen en drukt de ontspanknop half in. Daarna kadreer je zodat je de gewenste compositie krijgt en je drukt af. Soms mag je ook groepjes scherpstelpunten aanwijzen. Dan heb je net iets meer trefkans en toch de zekerheid dat het juiste deel van de foto scherp wordt.

In goed licht met statisch onderwerp kun je prima met autofocus werken. Foto: diaantje78

Continu

In het val van Menno had hij nog een moeilijkheid, waarschijnlijk bewoog zijn onderwerp veel en snel. Automatisch scherpstellen is dan lastiger. Zodra een onderwerp naar je toe of van je af beweegt, kun je de autofocus beter in de continustand zetten. Zodra je de ontspanknop half indrukt, blijft de camera continu scherpstellen totdat je afdrukt. Zo kun je het beste moment afwachten, terwijl de camera er onverstoord voor zorgt dat het onderwerp scherp in beeld blijft. Dat verhoogt de kans op scherpe foto’s aanzienlijk.

Spelende kinderen krijg je vaak het best scherp met continufocus. Foto: glennportier

Diafragma

Ook is er nog de mogelijkheid om het diafragma iets dicht knijpen, kleiner te maken, dus een groter getal, bijvoorbeeld i.p.v. F5,6 ga je naar F11. Dan heb je een grote scherptediepte dus is er meer scherp in de foto. Hierdoor vangt de camera wel minder licht wat je zal moeten oplossen met een langere sluitertijd of hogere iso. Even kijken wat wenselijk en mogelijk is dus.

Monitor

Als laatste wil de Fotodokter nog even het punt van de monitor aanstippen. Controleer nooit, maar dan ook nooit, of je foto scherp is alleen op het beeldscherm van je camera of je telefoon. Dit zijn veel kleinere beeldschermen met verschillende verzadiging, kleuren en contrasten. Controleer alleen je foto op een groot beeldscherm en voor de kleuren het liefst ook nog op een gekalibreerd scherm. Natuurlijk kun je op het scherm van je camera flink inzoomen om te kijken hoe de scherpte is maar de 100% zekerheid krijg je thuis pas op groot scherm. Lees hier alles over schermkalibratie.

Zelf insturen?

Kleuren sprankelen te weinig, de belichting kan beter, de compositie strakker? Heb jij een foto die je wil verbeteren, maar je weet niet hoe? Stuur hem in en de Fotodokter legt de vinger op de zere plek, stelt een diagnose en geeft tips voor verbetering. Insturen kan via een mail naar [email protected]. Stuur in de mail de link van de foto op Zoom.nl en stel je vraag aan de Fotodokter.