30 september 2020, 10:38
De zon gaat onder en de laatste warmte trekt snel weg. De stadslichten gaan geleidelijk aan en het blauwe uurtje begint. Langzaam verandert de dag in de nacht. Tijd om naar bed te gaan? Nee! Tijd om je camera te pakken.
Zodra de zon na een mooie dag onder is, hoef je als fotograaf dus niet bij de pakken neer te zitten. Het grootste verschil: de foto’s die je in de avond en nacht maakt, zijn écht anders dan overdag. En het is zelfs anders dan dat we zelf zien op het moment dat we de foto maken: de camera kan door middel van een lange belichtings- of sluitertijd een beeld vastleggen dat wij met ons blote oog niet eens kunnen zien.
Straatfotografie
Heb je er weleens aan gedacht om ’s nachts (tijdens een regenbui) de straat op te gaan? Dit kan spectaculaire beelden opleveren, vooral in de stad. Als we ’s nachts over straat lopen om te fotograferen, is het vooral mooi om de sfeer van een stad vast te leggen en daarbij tegelijkertijd op details te letten. We fotograferen uit de hand. In grotere steden is nog steeds meer dan genoeg licht aanwezig, en met de technologie van de camera’s van tegenwoordig is het geen probleem om de iso-waarde iets op te schroeven om de sluitertijd kort genoeg te houden.
Bij straatfotografie in het donker zijn legio mogelijkheden. Probeer te spelen met het licht dat er wel is. Zo zijn er in steden altijd veel verschillende kleuren uithangborden. Vooral in Aziatische steden zie je vaak prachtige lichtspektakels, maar ook in Nederland kun je mooie foto’s maken op straat.
Ga eens naar buiten ’s avonds in de regen en fotografeer de mensen die over straat lopen. Vaak gebukt, haastig en met paraplu’s. Probeer regenplassen te vinden voor mooie reflecties. De sfeer tijdens een regenavond is vaak prachtig en biedt tal van mogelijkheden.
Prachtig sfeerbeeld in zwart-wit van een mistige en vochtige avond. De lichtjes en de door het vocht reflecterende tegels geven de foto een geweldige atmosfeer mee.
Foto: Bas Schneider (bschneider.zoom.nl)
Om ’s avonds en ’s nachts uit de hand scherpe foto’s te maken, is het van belang om een lichtsterke lens te gebruiken, dus met een groot diafragma (klein getal). Denk bijvoorbeeld aan een 35 mm F 1,8 of F 1,4 of een 50 mm F 1,8 of lichtsterker. Gebruik een sluitertijd van rond de 1/120 seconde of korter.
We fotograferen vaak veel bewegende onderwerpen op straat, zoals mensen of auto’s. Omdat we alles het liefst scherp willen hebben, gebruiken we een korte sluitertijd met een hogere iso-waarde. Denk daarbij aan minimaal iso 1600 tot 6400. Veel camera’s hebben tegenwoordig ‘Auto ISO’, waarbij de camera zelf de iso-waarde bepaalt. Dit is erg handig. Hierbij kunnen we namelijk vaak ook onze ‘minimale sluitertijd’ instellen, dus rond de 1/120 seconde bij een iso-bereik van 1600 tot 6400. De camera doet dan al het werk voor je, zodat je je meer kunt richten op de momenten en composities.
Stadsfotografie
Ook steden zijn in het donker vaak mooi te fotograferen. Met alle lichtjes komt een stad echt tot leven. De kunst om dit vast te leggen, zit hem vaak in de foto op precies het goede tijdstip maken. Niet zelden is dat tijdens het ‘blauwe uurtje’, waarover je eerder in deze module al las. Als je na het blauwe uurtje fotografeert, zie je dat het contrast langzaam groter wordt, en dat de stadslichten overbelicht raken ten opzichte van de rest van het beeld. Dit kun je oplossen door met meerdere belichtingen te werken: HDR (zie ook de module Bijzonder licht).
Maar: het licht wordt ná het blauwe uurtje eigenlijk nooit zo mooi ‘rustig’ als tijdens die periode. Om steden of gebouwen te fotograferen, kun je dus het beste op het juiste moment aanwezig zijn.
De fotograaf legde deze letterlijk ijskoude avond in Amsterdam fraai vast door op het perfecte moment deze mooi uitgebalanceerde foto te maken.
Foto: Dennis Polman (dennisart.zoom.nl)
Amsterdam is met haar iconische grachtenpanden direct aan het spiegelende water altijd mooi om te fotograferen.
Foto: Martijn Van Sabben (martijnvansabben.zoom.nl)
Nachtelijke landschappen
Dat landschap kan overdag of bij zonsondergang prachtig zijn, maar misschien is het ’s nachts ook wel supermooi. ’s Nachts kan een landschap soms echt tot leven komen. Een landschap verlicht door de maan ziet er bijvoorbeeld prachtig surrealistisch uit op een foto. Landschappen gecombineerd met de sterrenhemel geven weer een compleet ander effect. Landschapsfotografie bij nacht is een vak apart.
Heb je er weleens aan gedacht om een landschap onder de volle maan te fotograferen? Dat geeft een compleet ander effect dan overdag. Landschappen bij volle maan fotograferen is redelijk simpel. Ga eens naar een van je favoriete fotolocaties tijdens maanlicht en maak een foto. Je zult zien dat het bijna lijkt alsof die overdag is geschoten. Maar ’s nachts kun je spelen met langere belichtingstijden. Met een belichtingstijd van 30 seconden kun je de wolkenbewegingen vangen, wat erg fraai is. Soms is er ’s nachts mist met manenstralen. En bij watervallen en vocht kan er zelfs een ‘maanboog’ optreden. Een volle maan is een prachtige lichtbron die voor veel spektakel op een foto zorgt en een bijna surrealistisch effect geeft. Wil je graag de maan zelf fotograferen? Lees dan het hoofdstuk Spelen met licht.
Molen met een mooie blikseminslag ernaast, spectaculair vastgelegd. Wat wil je nog meer?
Foto: Remo Sloof (remosloof.zoom.nl)

Vind jij het lastig om in het donker scherpe en ruisvrije foto’s te maken? Op donderdag 1 oktober vanaf 19:30 organiseren we weer een nieuwe livestream, helemaal gericht op het fotograferen in de avond en in het donker. Tijdens deze livestream leggen we in een live workshop stap voor stap uit hoe je de beste camera instellingen kiest in drie verschillende lichtscenario’s.
Daarna gaan we nog een stapje verder. Zoomer en macrofotograaf Daan de Vos is te gast om bijzondere nachtelijke macrofoto’s te maken. Hierbij gaat hij live tijdens de uitzending aan de slag met attributen zoals een lichtbak en een vlinderval.
Meld je nu gratis aan:
Wil jij graag meer leren over avond- en nachtfotografie? Je kunt je gratis aanmelden om digitaal mee te doen met onze live workshops. Je vindt het aanmeldformulier hier, en hopelijk tot 1 oktober!

Zoom Academy
Dit artikel is onderdeel van een cursus uit Zoom Academy. Dé plek voor online fotografie cursussen, voor beginners en gevorderden. Leer betere foto’s maken met deze uitgebreide cursussen vol tips en video’s, speciaal gemaakt door Zoom.nl. Wil je verder leren? Bekijk hier het grote aanbod cursussen op www.zoomacademy.nl .