Redactie
30 oktober 2015, 12:50
Met een objectief met een lang brandpunt fotografeer en kijk je anders dan met een groothoek. Vooral in een stad als Amsterdam kun je het ongewone in het alledaagse stadsleven op een creatieve manier naar voren halen. Zoom.nl geeft je tips om de stad in te gaan met de telelens.
Reden 1: Amsterdamse architectuur
Architectuurfotografie geeft je frisse inspiratie om te experimenteren met compositie, de elementen van belichting, perspectief, framing, balans, symmetrie, lijnenspel, herhaling, etc. Vooral in Amsterdam hoef je het niet ver te zoeken. Elk deel van de stad heeft zijn eigen stijl aan oude en nieuwe architectuur en de bereikbaarheid is dankzij het openbaar vervoer geen probleem. In de binnenstad van Amsterdam vind je opties voor romantische platen van historische grachtenpanden bij verlichte kanalen en oude kerken, terwijl je bij de Zuidas veel mogelijkheden treft voor het fotograferen van moderne architectuur en herhaling van vormen in de wolkenkrabbers en vreemdsoortige gebouwen. Maak daarbij ook eens gebruik van elementen in het beeld, zoals paden, hekken en bomen om de kijker het beeld in te trekken en een contrast tussen natuur en bebouwing te stellen.
In Amsterdam kun je in de Zuidas terecht voor moderne architectuur. Zoek naar contrasten als recht / krom of natuur / bebouwing voor extra effect. (Foto: HaeN213)
Reden 2: Een telelens verterkt patronen
Dankzij compressie, een bijzondere optische eigenschap van een lang brandpunt, lijkt een telelens de afstand tussen voor- en achtergrond te reduceren. Het lange brandpunt drukt als het ware de diepte in elkaar, waardoor alles dichter bij elkaar lijkt te staan. En dat werkt uitstekend om patronen mee te fotograferen. Ga eens op zoek naar patronen in gebouwen en maak gebruik van herhaling om een boodschap kracht bij te zetten via een abstract beeld van architectuur of een overvolle straat mensen. Met een telelens lijkt de straat al snel voller dan hij eigenlijk is. Hoe langer de brandpuntsafstand, hoe duidelijker het effect van compressie is. Heel bruikbaar bij een uitzicht over de stad (skyline) voor een voller straatbeeld, omdat de gebouwen dichter op elkaar lijken te staan.
Met een telelens wordt afstand in elkaar gedrukt. Dat versterkt patronen. (Foto: renate-oskam2)
Reden 3: Om een kader te vullen
In de stad gebruik je de telelens als kader voor wat je ziet met eigen ogen. Een groot voordeel van het lange brandpunt, is de mogelijkheid om selecties te maken van wat je wilt laten zien. Fotografie is in zekere zin het tegenovergestelde van schilderkunst: Bij schilderkunst blijft de schilder penseelstreken zetten totdat hij vindt dat het schilderij af is. Zo beslist de schilder wat hij in zijn kader zet. De fotograaf beslist op zijn beurt wat hij weglaat uit een kader. Laat afleidende beeldelementen daarom weg door te bepalen wat je wél wilt laten zien. Laat bijvoorbeeld de zwerver zien, maar niet de parkeermeter.
Door alleen te laten zien wat je wilt laten zien, vertel je een visueel verhaal in plaats van een registratie te maken. Daar is een telelens bijzonder geschikt voor. (Foto: naaDloos)
Reden 4: Voor een zoektocht naar vergezichten
Telelenzen hebben in de meeste gevallen minder last van vertekening dan hun groothoek-broers. Vooral wanneer je in de stad een vergezicht fotografeert met veel geometrische vormen, zie je dit voordeel. Rechte lijnen blijven recht. De grachten in de oudere Nederlandse steden lenen zich bijzonder goed voor het fotograferen van vergezichten. Ga eens op een brug staan in de Wallen of Jordaan en fotografeer in het verlengde van de gracht. De lijnen van de gracht geven zo extra aandacht aan de oude gebouwen aan het einde ervan.
Let eens op de details van oude gebouwen. Gefotografeerd door een telelens, krijgen de details een schilderachtig effect. (Foto: sheppy)
Reden 5: Om je onderwerp te isoleren
Lange brandpuntsafstanden hebben een bijkomend voordelig effect; een beperkte scherptediepte. Fotografeer maar eens hetzelfde onderwerp in hetzelfde kader met een groothoek bij F 4. Je zal zien dat er met de groothoek veel meer scherp is dan met de telelens.
Foto’s met een beperkte scherptediepte krijgen een mooie gelaagdheid en het onderwerp spat ervan af, omdat het het enige is dat scherp is. De voor- en achtergrond blijven onscherp en highlights in de onscherpte worden mooi uitgedrukt in bokeh. Verschil of contrast in scherpte is een goede manier om aandacht te trekken, vooral in een omgeving als de grote stad, waarbij achtergronden vaak druk en afleidend werken.
De kleine scherptediepte van een lens met een lang brandpunt, is uitstekend geschikt voor het isoleren van je onderwerp. Het scherp / onscherp contrast zorgt ervoor dat de kijker naar het onderwerp wordt gestuurt. (Foto: aartdeboer)
Reden 6: De telelens brengt je onderwerp dichterbij
Mogelijk de meest voordehand liggende tip die we kunnen geven is dat telelenzen het onderwerp vergroot weergeven. Zo kun je hetzelfde onderwerp van dichterbij weergeven. Ga eens naar het Leidseplein om mensen van een grote afstand te fotograferen. Zo kun je vanaf grote afstand onopgemerkt fotograferen. Met een kantelbaar scherm op de camera en liveview kun je jezelf helemaal gelukkig prijzen. Zo hoef je namelijk niet door de zoeker te kijken en kun je de camera laag houden. Schiet vanaf borst of buikhoogte voor nog een extra onopvallend postuur en kijk vanaf boven op het scherm neer. Vivian Maier, een straatfotografe uit de V.S., maakte vrijwel altijd foto’s vanaf deze hoogte door op haar Rolleiflex neer te kijken.
Door het vergrotende effect van de telelens kun je afstand bewaren tot je onderwerp. Daardoor ben je als fotograaf meer een observant dan participant. (Foto: robk1964)
Reden 7: Om stadsmensen te portretteren
Het kan erg interessant zijn om ook hier meer van de omgeving te laten zien, de mensen die zich in de buurt van het gebouw bevinden kunnen iets van het doel en karakter van het gebouw aangeven. Starende toeristen, buurtbewoners die zich nergens iets van aantrekken en zakenlieden die de wereld naast hun baan vergeten. Telelens compressie is hierbij een uitstekende eigenschap om een gevoel van intimiteit tussen onderwerpen te creëren, die eigenlijk ver van elkaar zijn verwijderd. Let alleen wel op de sluitertijd als je werkt vanuit de hand: Zorg dat deze altijd sneller dan 1/250 seconde is om beweging van de camera stil te leggen.
Zittend op het terras, fotografeer je al snel op buikhoogte. Ook het comprimerende effect van de telelens is hier goed te zien. De personen op de achtergrond lijken dichter bij elkaar te zijn. (Foto: G-R)
Reden 8: Om een verlaten stad te fotograferen
Een gebrek aan mensen kan daarentegen ook iets over een omgeving zeggen. Misschien is het er niet pluis ’s avonds. Of misschien leg je een ‘vergeten’ omgeving vast in een soort UrbEx setting. Andere delen van Amsterdam, zoals de Begijnhof nodigen uit om stil te zijn. Het drukke Amsterdam maakt in de binnentuin plaats voor een haast bovennatuurlijke rust. Zet ook eens een sterk ND-filter (grijsfilter) op de telelens en fotografeer vanaf statief. Het overvolle Rembrandtplein of de hectische Dam verandert met sluitertijden van enkele minuten in een zee van post-apocalyptische rust! 
Niet alleen het rustige Begijnhof in Amsterdam maakt indruk op een foto. Met een ND-filter en sluitertijden van enkele minuten ontdoe je zelfs het Centraal Station van een drommende mensenmassa. (Foto: arnli)
Maak scherpe foto’s in de stad met een telelens
- Statief – Zo’n zwaar objectief vereist maatregelen om scherpe foto’s te nemen. Dankzij de beperkte kijkhoek en vergrotingsfactor van de telelens, is iedere kleine beweging direct terug te zien in de scherpte van de foto. Het eerste wat je kunt doen om toch scherpe foto’s mee naar huis te nemen is om camera met de telelens op een stevig statief te monteren. Bovendien doe je je rug en armen een plezier!
- Gondel – Een statiefgondel is een band die om de telelens is bevestigd, waaraan een voet zit die kan worden gemonteerd op het statief. Het doel ervan is om het zwaartepunt meer naar voren te leggen, zodat de zware telelens niet aan de lensvatting van de body hangt, maar andersom. Maak hier gebruik van als je lens het ondersteund, want het verlengt de levensduur van de lensvatting.
- Draadontspanner of afstandbediening – Met een telelens is elke beweging genoeg om een het beeld te laten schudden. Kijk maar door de zoeker en tik zachtjes met je vinger op de body. Stel je voor dat je nu een foto zou nemen… Eigenlijk tik je steeds zachtjes op de body. Iedere keer dat je de ontspanknop indrukt. En dit heeft wel degelijk invloed op de scherpte van de foto. Sluit daarom een draadontspanner of draadloze afstandbediening aan. Dat is simpelweg een ontspanknop aan een kabeltje. Zo isoleer je de beweging van het indrukken van de ontspanknop en minimaliseer je de kans dat onscherpe foto’s krijgt.
- Spiegel opklappen – Met de functie ‘Spiegel opklappen’, zorg je er in combinatie met een draadontspanner voor, dat ook de opklappende spiegel geen invloed op de het maken van de foto heeft. Zo kun je één keer op de draadontspanner klikken om de spiegel op te klappen, 2 tot 5 seconden wachten en nogmaals klikken op het juiste moment. Zo geef je de camera een kans om de vibratie kwijt te raken na het opklappen van de relatief zware spiegel en krijg jij de ruimte om een haarscherpe foto te schieten.
- Zet de beeldstabilisatie uit als je vanaf statief werkt – Wanneer de telelens op het statief gemonteerd staat, is het niet nodig om optische beeldstabilisatie (IS, VR, OS) te gebruiken. Sterker nog; het kan averechts werken. Beeldstabilisatie analyseert het binnenkomende beeld en verplaatst onderdelen in de lens of body tijdelijk om beweging te volgen. Maar als de camera vast staat (op het statief) kan de beeldstabilisatie het stilstaande binnenkomende beeld wel eens foutief beoordelen. Het resultaat: Een onscherpe foto. Zet de beeldstabilisatie uit als de camera op statief staat.
De telelens maakt dingen groter. Dat is bekend. Maar gebruik je telelens niet simpelweg door ver verwijderde onderwerpen te vergroten. Lange brandpunten creëren een uniek perspectief die je creatief in kunt zetten in de stad. Of je nu selectieve scherptediepte inzet om iemand te isoleren of gebouwen schijnbaar dichter bij elkaar laat kruipen in een skyline. De telelens is een veelzijdig instrument, die dus niet alleen inzetbaar is voor het fotograferen van dieren.
Ga eens in de kleine uurtjes op stap en laat je inspireren door meer beeld uit Amsterdam. Dit is onze collectie:
