Redactie Kim Rooijackers maakt heel veel portretfoto’s veelal op locatie. Zo stond ze in Zoom.nl 03 in 2015 In The Picture met haar werk. Zij ziet heel veel werk van verschillende portretfotografen en zag 10 valkuilen waar veel beginnende fotografen instappen. Ze zet ze hier op een rij.
Wil je alles leren over portretfotografie zoals belichting en werken in de studio? Bekijk dan onze Cursus Portretfotografie
1. Beginnen zonder ervaring
Natuurlijk, iedereen begint zonder ervaring want je moet ergens beginnen. Toch zie ik vaak op social media in groepen waar modellen, fotografen, visagisten en stylisten elkaar vinden vaak fotografen zonder portfolio, of met alleen vakantie kiekjes. Ik zou toch willen adviseren eerst te oefenen op bijvoorbeeld jezelf, of op familieleden. Hierdoor bouw je een portfolio en eigen stijl op, en weet je je team beter op hun gemak te stellen.
2. Niet nadenken over de juiste omgeving
Verschillende mensen, verschillende wensen. Maar om een bepaald beeld neer te kunnen zetten gaat vaak een hoop voorwerk en onderzoek aan vooraf. Wat wil ik neerzetten, waar kan ik dit vinden en wat is er voor nodig? Het vinden naar een mooie locatie is één ding, maar er spelen meerdere zaken mee. Ga je daglicht gebruiken? Is het toegankelijk? Sommige stedelijke locaties zijn verboden om te betreden en wellicht breng je onbewust een team in gevaar. Hoeveel kost het huren van een locatie? Hoe ga je die kosten verdelen? Kan iedereen er makkelijk komen en parkeren? Kan de visagiste haar werk op locatie doen? Moeten er nog andere voorwerpen gehaald en meegenomen worden? Is er aan styling gedacht? Al met al een heel proces wat er aan vooraf gaat maar wat bijzonder wanneer het allemaal samen komt!
3. Geen keuze vooraf maken in het lichtgebruik
Waar zouden we zijn zonder licht? Mijn tip? Probeer! Probeer alles, probeer daglicht, probeer tegenlicht, probeer flitslicht, buiten op locatie, binnen voor het raam. Pas wanneer je alle vormen heb geprobeerd, leer je je camera kennen en wat licht met je model kan doen. In het felle daglicht krijg je uiteraard harde schaduwen, maar je kan zo veel met contrast spelen, ideaal voor Noir fotografie. Met een laag zonnetje in de rug van je model creëer je weer heerlijke zachte zomerse beelden. Ook het jaargetijde verandert je foto’s. Wat dacht je van de vroege of late uurtjes in de herfst? Waar de kleuren je even in een sprookje kunnen doen belanden. Maar ook simpel daglicht door een groot raam geeft je zoveel mogelijkheden. Het is net wat zachter dan flitslicht, minder schaduwen wanneer je het model goed plaatst of juist een mooie schaduw wanneer je model een andere kant op kijkt. Niet afhankelijk zijn van de zon? Dan is een flitsset een echte uitkomst, en daarin zijn de mogelijkheden eindeloos. Speel, oefen en voel wat bij jouw smaak past. Let ook op je achtergrond, dit is zo bepalend voor de totale foto. Met zwart springt bijvoorbeeld de ogen van je model er uit, maar heeft je model donker haar? Dan kan het enorm wegvallen. Uiteraard kan je ook zelf je achtergrond bepalen door de juiste flitsinstellingen op de juiste manier te plaatsen op je model en achtergrond. Zo kan je zelf bepalen of je wit, grijs of zwart wilt.
4. Elk model is goed
Met je fotografie heb je een bepaald beeld voor ogen wat je wilt maken. Het kiezen van het juiste model is dan nog niet zo makkelijk als je misschien denkt. Wanneer je nog maar net begonnen bent en nog geen groot portfolio hebt, heb je misschien nog niet de keuze dus veel verschillende modellen. Misschien heb je een heel fotogeniek familielid maar je kunt ook een prachtplaat maken van een beginnend onervaren model. Het is erg leuk om jonge, beginnende modellen te helpen met hun uitstraling, houding en blik. Ben je niet goed in aansturen, of zie je niet snel wat iemands goede hoek is, kan het best lastig zijn om alles samen te laten komen. Het is heel belangrijk om je sfeer goed te houden tijdens een shoot, want je ziet het meteen terug. Een ervaren model weet hoe ze moet kijken en poseren, dat maakt alles makkelijker en sneller, maar anders is het belangrijk om de tijd te nemen, en je model op haar gemak te stellen. Dit doe je door te praten, op tijd pauzes in te lassen, je foto’s tussendoor te laten zien en complimenten te geven. Uiteraard doe je dit ook bij de ervaren modellen! Maar hoe meer ervaring je hebt, hoe meer eigen stijl je creëert, hoe uitgebreider je netwerk wordt. Het is ook belangrijk hoe de communicatie vooraf verloopt met het model. Je krijgt al snel een indruk van hoe betrouwbaar iemand is door de manier waarop hij/zij met je communiceert. Persoonlijk vind ik een goede houding, fijne communicatie en flexibiliteit belangrijker dan hoe iemand er uitziet. Je kan nog zo perfect zijn, wanneer iemand niet komt op dagen zit je met de gebakken peren!
5. Geen emotie
Dit vind ik een belangrijk punt in modelfotografie. Het model, de styling, de make-up, alles kan nog zo mooi zijn, wanneer je niks er bij voelt, blijft het niet hangen. Dit is het moeilijkste wat je als fotograaf moet doen. Iets creëren wat echt lijkt in plaats van geposeerd (tenzij dat het doel is van je foto. Over-the-top geposeerd kan ook iets oproepen). Maar het laatste wat ik wil, is dat het beeld saai is. Dit is iets wat je als fotograaf niet kan uitleggen, of wat soms lang duurt voordat je ziet wat je doet, en waar je toch je team van moet overtuigen. Alleen zo krijg je een eigen stijl. Sta achter de emotie/beeld wat jij ziet. Het model kijkt anders naar haarzelf dan een fotograaf. Zij ziet bijvoorbeeld bepaalde minpunten van haarzelf in plaats van het totaalbeeld. Je mag haar best overtuigen van jouw visie en haar vragen je te vertrouwen. Voor een visagiste/styliste is het soms ook moeilijk om te schikken bij het plaatje wat de fotograaf kiest. ‘De make up komt daar beter uit’, is iets wat ik vaak hoor, of ‘het haar staat er nu niet op’. Uiteraard moet je hier wel naar kijken als fotograaf, want het hele team doet mee. Maar hoe meer ervaren je bent, hoe beter je het kan meepakken. Laat je visagiste ingrijpen gedurende de shoot, dat scheelt jou veel werk achteraf, en het kan de foto zo veel mooier maken wanneer het haar net anders zit. Dit is een proces wat tijd kost, en heeft te maken met de juiste mensen om je heen verzamelen. Uiteindelijk hoort alles samen te komen, het plaatje ÉN de emotie.
6. Het model niet op haar gemak stellen
Bij modelfotografie helpt het wanneer je aanvoelt en in de gaten hebt hoe het model zich voelt. Je kan zeker succesvol zijn wanneer je puur technisch bezig bent, of wanneer je het model ziet als een object, maar of je daar uiteindelijk een goede naam aan over houdt, valt te betwisten. Vooral wanneer je begint, moet je aan kunnen voelen of een model zich op zijn/haar gemak voelt. En voel je het soms niet, vraag het dan. Laat de shoot altijd een open en gelijkwaardige samenwerking zijn. Het helpt natuurlijk wanneer je het prettig vindt om met mensen om te gaan. Het kost een model namelijk inspanning om bepaalde houdingen vol te houden, of een bepaalde blik. Wanneer je dit niet ziet en maar wat schiet vanachter je camera, zal je dit hoogstwaarschijnlijk terug zien in je fotos. Ongemak, onzekerheid, verveling.. dit zijn dan voorbeelden van wat je ziet, of een ingezakt lijf of rare arm of houding. Een tip hiervoor is, zet muziek op, muziek wat bij de sfeer past, of wat je model graag hoort. Wees niet bang om je model te pushen in haar aandeel, maar wees altijd positief. En zorg als het even kan voor genoeg pauzes, een goede lunch, en een warme omgeving om bij te komen. Maar wat misschien nog wel het belangrijkste is, gebruik humor! Laat je model af en toe eens heel hard lachen (levert ook nog eens leuke plaatjes op)!
7. Het verkeerd inschatten van je tijd
Een les die ik zelf heb moeten leren. Je hebt een geweldig concept bedacht, een model gevonden, een visagist, een kapper en een stylist en je denkt schappelijk te zijn door om 10.00 te beginnen en te zeggen dat je rond 14.00 u wel klaar bent. Oops, dit gaat je niet lukken. Ten eerste, soms komen mensen te laat. Ze kunnen het niet vinden, vinden geen parkeerplaats, staan vast in de file of hebben zich verslapen. Wanneer iedereen er eindelijk is, moet er nog even gekletst en wellicht wat gedronken worden waarop alles nog klaargezet moet worden. Dan kan de visagie en haar beginnen. Eerste tip: laat een styliste pas komen wanneer ze nodig is, dit scheelt haar veel tijd. Tip twee: tel minstens een uur extra voor visagie en make-up. Dit zijn namelijk ook vakmensen en veelal perfectionisten. Opjutten kan je beter niet doen (ik spreek uit ervaring en dat wordt je niet in dank afgenomen). Daarna komt het fotograferen pas. En hierin is het heel verschillend, de een is nu eenmaal sneller klaar dan de ander. In het begin was ik puur afhankelijk van natuurlijk daglicht. Op een zomerse dag heb je dan meer tijd dan in de winter. Neem dit mee en zorg dat je het liefste alle tijd van de wereld hebt. Want als fotografe ben jij vanaf begin tot het einde aanwezig. Wanneer je heel succesvol bent, kan je het wellicht maken om halverwege de make-up sessie binnen te komen wandelen, maar ik zal het niet aanraden. Het is en blijft een team effort. Ga je trouwens voor extreme make-up sessies, tel er dan gerust nog een paar uurtjes extra voor uit.
8. Verkeerde verwachtingen scheppen
Hoe vaak zie ik niet een prachtig moodboard maar waarbij je meteen denkt; hoe ga jij dit maken? Meestal worden de meest prachtige voorbeelden opgezocht, van veelal topfotografen. Je hebt een leidraad nodig of iets om anderen aan te trekken. Tip: vertel altijd dat dit voorbeeldfoto’s zijn en niet je eigen werk. Laat weten dat het een moodboard is voor haar en make-up, sfeer en soort model en dat het niet een exacte kopie zal worden (tenzij je dat wil en kan natuurlijk). Maar op deze manier schep je in ieder geval de juiste verwachtingen. Vaak vermeld ik er bij dat het een uitgangspunt is, maar het eindresultaat heel anders kan zijn. Uiteindelijk checkt het team altijd je portfolio en kunnen ze daaruit concluderen of je iets waar kan maken. Stem ook af hoe veel foto’s je aflevert, welke kwaliteit (met of zonder watermerk), en hoe lang je er ongeveer over doet. Er is ook zeker iets te zeggen voor een contract vooraf! Veel fotografen dekken zich hiermee goed in en zijn duidelijk naar de rest wat er verwacht kan worden. Voorbeelden hiervan zijn op internet goed te vinden.
9. Onduidelijk zijn over je nabewerking
De een houdt van puur, de ander van surrealistisch, en laten we eerlijk zijn: alles is mogelijk. Dit is een zeer smaakgevoelig en het staat ieder vrij hierin zijn eigen keuze te maken. Het enige wat ik kan zeggen, is dat bij sommige complexe concepten enige kennis van nabewerking (bv Photoshop) wenselijk is. Vooral bij over the top creaties, waar een verhaal verteld wordt, kan een goede nabewerking je plaatje afmaken. Maar ook bij een simpel portret, kan het je eindresultaat enorm beïnvloeden. Voor beautyfotografie kan wel aan 18 uur zeer intensieve nabewerking in zitten. Alle poriën worden nagelopen en bewerkt en het kan zelfs een fulltime baan zijn, als retoucheerder. Mocht je een belangrijke klant hebben gestrikt voor je foto’s en je kan zelf niet retoucheren? Dan kan je dit uitbesteden, reken hier wel extra kosten voor. Er zijn fotografen die dit beiden kunnen en dat is mooi meegenomen. Veelal weten modellen niet hoeveel werk er in een foto zit, het is leuk om een voor- en na-shot te laten zien waarin ze het verschil zien. Nogmaals, hoe ver je gaat blijft een leuk punt van discussie in de modelfotografie.
10 Verkeerd standpunt en compositie
De regel van derden, je model niet in het midden zetten en andere adviezen, iedereen kent ze wel. Maar waarom zouden we allemaal hetzelfde doen? Waarom nou niet je model eens op zijn kop zetten? Of het voorhoofd af snijden? Ik denk dat het meer toevoegt aan jouw stijl wanneer je juist eens voor een apart standpunt en compositie kiest. Wat hier vooral belangrijk is, doe wat bij jou past. Speel met verschillende standpunten en hoeken en voel je vrij te experimenteren.
Portretfotografie tips
Wil je meer handige tips over portretfotografie? Bekijk dan dit overzichtsartikel.
Kim Rooijackers
Begonnen als hobby maar al snel werd het professioneler. Kim heeft een liefde voor portret & beauty, veelal gecombineerd met extravagante make-up, en werkt graag in een team. Haar klanten zijn veelal ondernemers in de verzorgingsbranche die hun eigen werk uniek vastgelegd krijgen. De ondernemer en zijn visie staan daarbij centraal. Kim’s werk vind je hier: www.kimredphotography.com
Bekijk alle artikelen van Kim Rooijackers
